چکیده:
حقوق بینالملل بشردوستانه را میتوان مجموعه قواعدی دانست که درصدد کاستن از رنج و آلام
انسانها در هنگام خصومتهای نظامی و غیرنظامی است. بدینمعنا که طرفهای درگیر، آسیب-
دیدگان، مجروحان جنگی، مبارزه مشروع نظامیان، و قاعدهمند بودن رفتار نظامیان در طول جنگها
میبایست تابع قواعد و قانونی باشد که عدول هرکدام از موارد مذکور شناسایی و با آن مقابله شود.
تروریسم و مخصوصا تروریسم نوین یکی از پدیده های اجتماعی است که قواعد بین المللی
بشردوستانه را با دشواریهایی روبرو ساخته است. از این جهت که شناسایی عاملان، دولتهای
درگیر، حامیان و قواعد حاکم بر تخاصم را بسیار سخت کرده است. به هرحال حقوق بین الملل
بشردوستانه با گسترش مجموعه قواعد و قوانین خود در مبارزه با تروریسم همچنان بر اصول خود
مبنی بر کاستن از مصائب ناشی از جنگها و تخاصمات منطقه ای و بین المللی مصمم است. هدف
مقاله حاضر نیز بررسی چالشهای تروریسم نوین از منظر حقوق بین الملل بشردوستانه است. ضرورت
بحث از آن رو است که شکل گیری تروریسم نوین بر دامنه قواعد و پیچیدگی مقابله با خشونتهای
بین المللی افزوده است.
خلاصه ماشینی:
تروریسم نوین و حقوق بین الملل بشردوستانه از منظر حقوق بین الملل بشردوستانه، هرگونه فعالیتی که با حمایت گروه و یا کشور خاصی به خشونت علیه غیرنظامیان و یا مردم عادی منجر شود، در زمره فعالیت های غیرجنگی و نامتعارف محسوب می شود که مستوجب مجازات است.
چالش دیگری که تروریسم نوین برای حقوق بین الملل بشردوستانه ایجاد کرده است، اتخاذ رویکرد تلافی جویانه در عملیات تروریستی و اشاعه آن توسط رسانه ها و شبکه های اجتماعی در سطوح مختلف است به طوری که ابعاد خشونت نه تنها در هنگام عملیات، بلکه پس از آن بیشتر نمایان می شود.
مهم ترین چالش تروریسم نوین برای حقوق بین الملل بشردوستانه این است که در اهداف تروریستی خود میان نظامیان و غیرنظامیان تفکیکی قائل نمی شود.
ضمن اینکه بر عهده گرفتن هرگونه عملیات خرابکارانه و کشتار در سطح جهان توسط گروههای تروریستی باعث شده تا مسأله «طرفهای درگیر» همچنان یکی از چالشهای مهم حقوق بینالملل بشردوستانه در زمینه مقابله با تروریسم نوین تلقی شود.
مثال بارز این گونه فعالیتهای تروریستی در منطقه خاورمیانه است که با رشد وسایل ارتباطی با سرعت حیرت آوری در حال گسترش است و از این جهت، نیازمند بازنگری در قواعد و قوانین حقوق بین الملل بشردوستانه در زمینه کشتار غیرنظامیان توسط این گروه ها هستیم.
از این جهت، حقوق بین الملل بشردوستانه اولا، نیازمند بازنگری در قوانین و قواعد پیشین خود است تا از این طریق بتواند به شناسایی گروه های تروریستی نوین بپردازد و دوما با شناسایی طرف های درگیر، مخصوصا نقش حمایتی دولت ها، بر دامنه کمک های بشردوستانه خود بیفزاید.