چکیده:
یکی از مهمترین ابعاد پژوهش و نوآوری مسئولانه، ایجاد الگویی جدید برای حکمرانیِ علم است. بهاینمنظور، در مقالة حاضر به نقد و بررسی الگوهای کنونی مدیریت و حکمرانی جوامع علمی پرداخته شده است که ترکیبی از الگوهای بوروکراتیک سلسلهمراتبی، بازاری و شبکهای است. این الگوها با توجه به اقتضائات پژوهش و نوآوری مسئولانه بررسی خواهند شد. اصلیترین پرسش مقالة حاضر این است که خاستگاه مفهوم «پژوهش و نوآوری مسئولانه» چیست و حکمرانیِ مناسب برای تحقق پژوهش و نوآوری مسئولانه چه ویژگیهایی باید داشته باشد، حکمرانی علم در چارچوب پژوهش و نوآوری مسئولانه چه شروط عملی و مدیریتیای دارد و این شروط را با چه تغییرات یا تحولهایی در نظام حکمرانی دانشگاهها در ایران میتوان برآورده کرد. برای نیل به این مقصود، با نگاهی تاریخی به الگوهای حکمرانی دانشگاهها در ایران، بهصورت موردی، شیوههای تکوین نظام حکمرانی دانشگاه تهران مطالعه شده است. نتیجة راهبردی پژوهش این است که با توجه به ساختار سست مدیریت دانشگاهها در ایران و عدم توازن حکمرانی شبکهای آموزشعالی، مفهوم مدیریت نوین دولتی قادر است مفهوم مسئولیتپذیری و نظام پاسخگویی سلسلهمراتبی در دانشگاهها را بهنحوی معتدل احیا کند.
خلاصه ماشینی:
نتیجۀ راهبردی پژوهش این است که با توجه به ساختار سست مدیریت دانشگاه ها در ایران و عدم توازن حکم رانی شبکه ای آموزش عالی ، مفهوم مدیریت نوین دولتی قادر است مفهوم مسئولیت پذیری و نظام پاسخگویی سلسله مراتبی در دانشگاه ها را به نحوی معتدل احیا کند.
پژوهش و نوآوری مسئولانه ، حکم رانی دانشگاه ، مدیریت نوین دولتی ، آموزش عالی ایران ، فرهنگ دانشگاهی مقدمه پژوهش و نوآوری مسئولانه ١ یکی از جدیدترین حوزه هایی است که اکنون به شکل گسترده در قلمرو مطالعات علم ، فناوری و نوآوری دربارٔە آن بحث می شود.
رویکرد کلی حاکم بر پژوهش و نوآوری مسئولانه این است که نظام های حکم رانی علم و دیگر ارکان اجتماعی را به لحاظ نظری و عملی متوجه مسئولیت های علم دربرابر ارزش های اجتماعی ، اخلاقی و محیط زیستی کند و زمینه ای فراهم آورد تا «رویکرد مسئولانۀ مشترکی میان علم ، سیاست گذاری و جامعه » در همۀ ارکان جامعه فراگیر شود تا همگان به شکلی متوازن از مواهب علم و فناوری بهره مند شوند (کمیسیون اروپا، ٢٠١٤).
زمینه و زمانۀ پژوهش و نوآوری مسئولانه دو پژوهشگر دانمارکی ، در تحقیقی بسیار جامع ، حدود ٢٦٣ مقالۀ تخصصی در موضوع «مسئولیت پذیری علم و فناوری » را، که بین سال های ١٩٦٠ تا ٢٠١١ منتشر شده است ، شناسایی کرده اند که از سابقۀ نسبتا طولانی این قبیل مباحث در مجامع علمی نشان دارد (گلروپ و هورست ،١ ٢٠١٤).
Responsible Research and Innovation: Europe’s Ability to Respond to Societal Challenges 35 نوآوری اصلی ترین راهبردبرای افزایش رقابت پذیری دانسته شده است .