چکیده:
میر شمسالدین عراقی از ایرانیانی است که مانند سیدعلی همدانی سالها در کشمیر زندگی کرد. او دوبار به کشمیر سفر کرد. او توانست در عصر سلاطین مسلمان کشمیر، در اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری با تلاش و اشتیاق فراوان، منشا تحولات مهم تاریخی، فرهنگی، اجتماعی در منطقه کشمیر گردد که نتایج آن تا هماکنون آشکار است. او مبلّغی با روحیة انقلابی بود که با آشنایی عمیقی که از منطقه کشمیر داشت و با حمایت شخصیتهای مهم مذهبی چون بابا علی نجار و دولتمردان بانفوذی چون ملک موسی رینه و کاجی چک و مریدانش، توانست بخش بزرگی از مردم کشمیر و بلتستان را به طریقة نوربخشیه و مذهب تشیع دعوت کند. در مقاله حاضر ضمن شناساندن شمسالدین عراقی که شامل مباحثی است چون نام و نسب و زادگاه و استادان و مذهب و اقدامات عراقی و ...، نقش تاثیرگذار و دستاوردهای او در منطقه کشمیر بررسی میگردد.میر شمسالدین عراقی از ایرانیانی است که مانند سیدعلی همدانی سالها در کشمیر زندگی کرد. او دوبار به کشمیر سفر کرد. او توانست در عصر سلاطین مسلمان کشمیر، در اواخر قرن نهم و اوایل قرن دهم هجری با تلاش و اشتیاق فراوان، منشا تحولات مهم تاریخی، فرهنگی، اجتماعی در منطقه کشمیر گردد که نتایج آن تا هماکنون آشکار است. او مبلّغی با روحیة انقلابی بود که با آشنایی عمیقی که از منطقه کشمیر داشت و با حمایت شخصیتهای مهم مذهبی چون بابا علی نجار و دولتمردان بانفوذی چون ملک موسی رینه و کاجی چک و مریدانش، توانست بخش بزرگی از مردم کشمیر و بلتستان را به طریقة نوربخشیه و مذهب تشیع دعوت کند. در مقاله حاضر ضمن شناساندن شمسالدین عراقی که شامل مباحثی است چون نام و نسب و زادگاه و استادان و مذهب و اقدامات عراقی و ...، نقش تاثیرگذار و دستاوردهای او در منطقه کشمیر بررسی میگردد.
خلاصه ماشینی:
او مبلغی با روحیة انقلابی بود که با آشنایی عمیقی که از منطقه کشمیر داشت و با حمایت شخصیتهای مهم مذهبی چون بابا علی نجار و دولتمردان بانفوذی چون ملک موسی رینه و کاجی چک و مریدانش، توانست بخش بزرگی از مردم کشمیر و بلتستان را به طریقة نوربخشیه و مذهب تشیع دعوت کند.
نام، نسب، زادگاه و تاریخ ولادت محمد، فرزند درویش ابراهیم، حیدری کاشمیری، اکبر، «تحفه الاحباب»، تصوف بر صغیر مین، بهکوشش عابدرضا بیدار، سرینگر، کشمیر، بیتا، ص222؛ اکرام، سیدمحمد اکرم، آثار الاولیاء، لاهور، پنجاب یونیورستی، کلیه علوم اسلامیه و شرقیه، 1421ق، ص249.
از سوی دیگر از آنجا که مزار عراقی در درگیریهای شیعه و سنی بارها توسط سنیان مورد هتک حرمت قرار گرفت، این احتمال قوت میگیرد که حتی اگر او بهراستی مبلغ تشیع در کشمیر نبوده، اما کمک کرده که راه برای پذیرش و رواج این مذهب هموار شود.
استادان عراقی در خصوص استادان میر شمسالدین عراقی، احتمال دارد که او محضر سید محمد نوربخش را درک کرده باشد چراکه در شرح حال مؤسس نوربخشیه آمده است که وی بعد از وفات شاهرخ میرزا (850ق) به ری رفت و در قریهی سولقان سکونت گزید و در همانجا درگذشت زرین کوب، عبدالحسین، دنباله جستجو در تصوف ایران، تهران، امیرکبیر، 1376، ص185.
هرچند به نظر برخی، شمس عراقی مذهب خود را بهطور کامل در زمان اسماعیل شاه فرزند محمدشاه آشکار کرد سیدعلی، تاریخ کشمیر (تاریخ سیدعلی)، جی کی بک شاپ، کشمیر، بیتا، ص33.