چکیده:
مطابق ماده 198 لایحه اصلاحی قانون تجارت، خرید سهم توسط همان شرکت ممنوع است. بهموجب بند (ب) ماده 28 «قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب 01/ 02/ 1394» عموم این ممنوعیت، مورد تخصیص واقع شده و در مورد شرکتهای پذیرفتهشده در بورس و بازارهای خارج از بورس، با رعایت شرایطی تحت عنوان «سهام خزانه» پذیرفته شده است. اگرچه قانونگذار، «سهام خزانه» را (بدون ذکر تعریفی از آن) پذیرفته، اما این پدیده با چالشهای اساسی حقوقی و قانونی مواجه است. مساله اصلی بحث، در تحلیل ماهیت سهام و نسبت سهم با شرکت است؛ زیرا در «سهام خزانه»، شرکت، طرف معامله با سهامدار قرار میگیرد. بهنظر میرسد فقط با عین دانستن سهم میتوان سهام خزانه را توجیه نمود و سایر دیدگاهها از توجیه آن ناتوانند. در این مقاله با روش تحلیلی توصیفی دیدگاههای مختلف راجع به ماهیت سهام را بررسی نموده و اثر آن در تحلیل سهام خزانه را ملاحظه کرده و براساس آن ویژگیهای سهام خزانه را برشمردهایم.
خلاصه ماشینی:
چنانچه سهم را سند طلب از شرکت بدانیم ، آیا این طلب مسلم است یا احتمالی؟ در این صورت سهام خزانه چگونه توجیه خواهد شد؟ اگر سهم را مجموعه ای از حقوق و به تعبیری حقی خاص و ویژه در نظر بگیریم آیا این حق خاص ، به کل مجموعه حقوق به صورت مجموعی اطلاق میشود؟ و نمیتوان بعضی از این حقوق را از بعضی دیگر تفکیک نموده و جدا کرد؟ برای مثال درفروش سهم آیا میتوان به صورت شرط ضمن عقد سود سهم را برای یکی از طرفین و حق رأی را برای طرف دیگر در نظر گرفت ؟ با این نظریه ، سهام خزانه را چگونه تحلیل کنیم ؟ هرگاه سهم را سند مالکیت مشاع بر اموال شرکت بدانیم که نتیجه آن عدم پذیرش شخصیت حقوقی شرکت است ، آیا سهام خزانه وجهی دارد؟ توجیه سهام خزانه براساس فرضیه عین دانستن سهم چگونه است ؟ هرگاه سهم به عنوان یک عین درنظر گرفته شود آیا منافعی از آن متصور است ؟ در صورت وجود منافع ، این منافع چه خواهد بود؟ بدین منظور در این مقاله پس از تعریف اصطلاحات مرتبط از قبیل خرید و بازخرید سهام ، صدور و ابطال واحدهای سرمایه گذاری و کاهش سرمایه به نظرات مطروحه راجع به ماهیت سهام پرداخته و اثر تحلیل سهم در قبول یا رد سهام خزانه را بررسی نموده و درنهایت ویژگیهای سهام خزانه را براساس تحلیل های ارائه شده بیان خواهیم کرد.