چکیده:
دﯾﺮزﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ ﮐﻪ ﻣﻬﺪ ادﯾﺎن ﺗﻮﺣﯿﺪی ﺑﻮده اﺳﺖ، درﮔﯿﺮ ﻣﻨﺎزﻋﺎت ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻗـﻮﻣﯿﺘﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و دﯾﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ورود و ﯾﺎ دﺧﺎﻟﺖ ﻗﺪرتﻫﺎی ﻓﺮاﻣﻨﻄﻘﻪای اﯾﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﯿﺶﺗﺮ ﭘﺮرﻧﮓ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑـﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ درﺻﺪد اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی از اﻧﮕﺎرهﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﺑﺎ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﻧﻈﺮﯾﻪی ﺷﮑﺎفﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺷﮑﻞﮔﯿﺮی و زاﯾﺶ ﺗﻔﮑﺮ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﮔﺮوهﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ ﻣﺘﺨﺎﺻﻢ در ﻣﻨﻄﻘﻪی ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ را ﮐﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﮔﺮوه داﻋﺶ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻨﺪ. ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس، ﯾﺎﻓﺘﻪﻫـﺎی اﯾـﻦ ﭘـﮋوﻫش ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ آن اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮﭼﻪ ﺗﻔﺴﯿﺮ اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژﯾﮏ از دﯾﻦ و ﮐﻨﺎر زدن ﻋﻨﺼﺮ ﻋﻘﻞ در ﮔﻔﺘﮕـﻮ و ﻓﻬـﻢ دﯾـﻦ ﻧﻘـش ﻣﻬﻤﯽ در ﺷﮑﻞﮔﯿﺮی ﺗﻔﮑﺮ داﻋﺶ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ؛ اﻣﺎ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ از ﻣﻨﻈﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ و ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﻧﻈﺮﯾـ ه ﮑﺎفﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ اﯾﻦ ﻣﻬﻢ ﺑﭙﺮدازﯾﻢ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺑﺮﺧﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺧﺘﯽ و ﻣﻨﻄﻘﻪای ﻧﻈﯿﺮ ﺑﺤﺮان دوﻟﺖ- ﻣﻠﺖﺳﺎزی، ﻗﻮﻣﯿﺖﮔﺮاﯾﯽ، ﻣﻨﺎزﻋﻪ ژﺋﻮﭘﻠﺘﯿﮑﯽ و ...، ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻄﻤﯿﻊ داﻋﺶ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﺮای اﯾﺠـﺎد ﺑﺤﺮانﻫﺎی ﻣﺨﺎﺻﻤﻪآﻣﯿﺰ ﺷﺪ.
خلاصه ماشینی:
تأثير وهابيت در شکل گيري جنبش هاي بنيادگرا در پاکستان 1 اسدالله خرم تاريخ دريافت : ١٠ / ٠٦/ ١٣٩٧ تاريخ پذيرش : ١٠ / ٠٧/ ١٣٩٧ چکيده موضوع بنيادگرايي اسلامي يکي از مهم ترين مسائلي است که در حال حاضر جهان اسلام بـا آن مواجـه است .
نتايجي کـه در ايـن پـژوهش بدست آمده است گوياي تأثير تفکرات وهابيت در ايجاد و بنيادگرايي مذهبي در پاکستان بوده اسـت کـه بـا پشتيبانيهاي مالي عربستان سعودي و نفوذ روحانيون مذهبي وهابي در جامعـه ي دينـي پاکسـتان بـه ويـژه مدارس ديني اين کشور اين پديده تشديد شده است و آن را به سمت فرقه گرايي و خشونت هاي مذهبي سوق داده است ؛ به گونه اي که اکنون پاکستان شاهد بيش ترين درگيريهاي فرقه اي و مـذهبي مـيباشـدکه ايـن موضوع هم عرصه ي داخلي اين کشور و هم محيط پيرامون به ويژه کشورهاي همسايه را تحـت تـأثير قـرار ميدهد.
بايد در نظر داشت مدارس مذهبي و گروه هاي اسلام گراي پاکستان در حکم زنجير اتصال نيروها و تفکرات راديکال داخل اين کشور با مبارزان افراطي منطقه و بين المللي مـي- باشند.
(به تصویر صفحه رجوع شود)تصوير يک جماعت بليغي وهابي در لاهور پاکستان تشابه عقيدتي، فکري و ايدئولوژيکي دو فرقه ديوبنديه و وهابيت سبب گرديد که در دهـه هـاي اخير نفوذ و گسترش بيش از پيش فعاليت هاي ايـن فرقـه در کشـور پاکسـتان رخ دهـد.
علاوه بر تأثير ايدئولوژي وهابيت بر گروه هاي بنيادگراي پاکستان که ماهيت فرقه اي اين گروه - ها را برجسته کرده است ؛ بايد به نقش عربستان سعودي در کمک به گسترش تفکر وهابيـت اشـاره کرد.