چکیده:
مساوات یا برابری و عدالت همگی ازجمله واژگانی هستند که در تاریخ بشریت از جایگاه بسیار مهمی
برخوردار است. لذا بشر در دنیای خود همیشه خواهان رعایت حقوق خود و دوری از ظلم و تبعیض
بوده است. سرشت و نهاد پاک و آزاد انسان که از فطرتی الهی سرچشمه میگیرد به دنبال مدینه
فاضلهای است که در آن همه انسانها باهم برابر باشند و تبعیض و یا طبقه در بین آنها نباشد. اسلام
ازجمله ادیانی است که با تکیهبر این اصول مهم بهعنوان اساس و پایه این شریعت آسمانی بهتمامی
ائمه و پیروان این دین تاکید میکند که مجریانی آگاه در اجرای عدالت در جامعه اسلامی باشند. در
این میان حکومت چندساله امام (ع) بهعنوان امام اول شیعیان و جانشین بهحق پیامبر اکرم (ص) و
همچنین یکی از چهرههای آزادمردی که درواقع توانسته است این اصل اصیل اسلامی را در جامعه آن
زمان پیاده نماید و کارکرد واقعی اصل مساوات و عدالت محوری را در جامعه اسلامی اجرا کند.
قابلتامل میباشد.
خلاصه ماشینی:
یکی از مهمترین هدف اجتماعی و انسانی حکومتی اسلامی، تلاش برای به رسمیت بخشیدن، اجرای حقوق انسانها، بهمثابه مساوات و عدالت است که افرادی به این حقوق تجاوز نکنند و آیات و روایات بسیاری وجود دارند که قرآن کریم و ائمه اطهار (ع) در آنها بر حفظ حقوق و تساوی مردم تأکید بسیار دارند.
به همین دلیل برپایی عدالت یکی از سیاستهای مهم دولت اسلامی است و عدالت از مهمترین ارزشها شمرده میشود؛ که همهی امور بر محور آن در مسیر طبیعی و حقیقی خود قرار میگیرد و ملاک سلامت یک دولت و جامعه و روابط اجتماعی بر پایهی آن تبیین میگردد و عدالتخواهی خود، اساسیترین معیار رفتارهای فردی و اجتماعی ارزیابی میشود (فغفور مغربی، 24:1390) در دیدگاه امام علی (ع) عدالت دارای بازتابهای بسیار گستردهای است.
ازنظر امام علی (ع) آن اصلی که میتواند تعادل اجتماع را حفظ کند و همه را راضی نگه دارد و به پیکر اجتماع، سلامت و به روح اجتماع آرایش دهد، مساوات و برابری است، ظلم و جور و تبعیضها قادر نیست حتی روح خود ستمگر و روح آنکسی که به نفع او ستمگری میشود را راضی و آرام نگه دارد تا چه رسد به ستم دیدگان و پایمالشدگان (مطهری، 1353: 113) و درواقع این اصل بزرگراهی است که حتی فرد ستمگر را به قصدی نمیراند و درواقع آن حضرت، مساوات را یک تکلیف و وظیفه الهی یک ناموس الهی میداند و هرگز روا نمیشمارد که یک مسلمان آگاه به تصمیمات اسلامی تماشاچی صحنههایی از تبعیض و پس عدالتی باشند (همان:114) و همانطور که به فرماندار خود مالکمی فرماید: در رأی مالک کدام پساندازی برای غلام و فرمانداری بهتر و پرارجتر از عدل و داد تواند پس مشخص میشود که انصاف و عدل سرلوحه برنامه حکومت باید باشد.