چکیده:
در نظام بانکی بدون ربا، عقود اسلامی به دلیل ماهیت عملیاتی و تعاملی با بخش های اقتصادی، می توانند به هدایت و سامان دهی بخش حقیقی اقتصاد کمک کنند. در این مقاله به بررسی تاثیر تسهیلات بانکی در چارچوب عقود اسلامی جعاله، فروش اقساطی، مشارکت حقوقی، مشارکت مدنی و مضاربه بر ارزش افزوده بخش های مسکن و صنعت و معدن می پردازیم. بدین منظور با استفاده از مدل خودرگرسیون برداری بیزین تاثیر تسهیلات بانکی با استفاده از عقود مزبور بر ارزش افزوده بخش های ذکر شده با توجه به متغیرهای سطح عمومی قیمت ها، نرخ ارز و درآمد نفتی طی دوره زمانی 1385-1394 برازش شده است. بر اساس نتایج تحقیق، تسهیلات بانکی در چارچوب عقد مشارکت حقوقی بر بخش های مسکن و صنعت و معدن تاثیر معنی داری ندارد؛ ولی تسهیلات جعاله، مشارکت مدنی، فروش اقساطی و مضاربه بر تمام بخش های اقتصادی مورد نظر، تاثیر مثبت و معنی داری دارند. لزوم اصلاح چارچوب تسهیلات مشارکت حقوقی، تقویت تسهیلات جعاله و مشارکت مدنی به ترتیب در بخش های مسکن و صنعت و معدن، تقویت تسهیلات مضاربه و فروش اقساطی در این دو بخش، جزء دلالت ها و پیشنهادهای پژوهش به شمار می روند.
In the interest- free banking system, Islamic contracts, due to their operational nature and interactivity with other economic sectors, can help guide and organize private sectors of the economy. This paper studies the effect of banking facilities within the framework of the Islamic contracts of Ju'alah, installment plan, legal partnerships, civil participation and Mudharabah on the value added of housing, industry and mining sectors. To this end, using the Bayesian vector autoregression model, the effect of banking facilities using the aforesaid contracts on the value added of the above mentioned sectors has been investigated by considering the variables of the general level of prices, exchange rate and oil revenue during the period of 1384-1394. Based on the results of the study, banking facilities did not have a significant impact on housing, industry and mining sectors within the framework of a legal partnership agreement; however, the facilities of Ju'alah, civil partnership, installment plan and Mudharabah had a positive and meaningful effect on all sectors of economy. The necessity of reforming the framework of legal participation facilities, strengthening of the facilities of Ju'alah and civil participation in housing, industry and mining sectors respectively, strengthening of Mudh arabah facilities and installment plans in these two sectors are among the implications and suggestions of this research.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله به بررسی تأثیر تسهیلات بانکی در چارچوب عقود اسلامی جعاله، فروش اقساطی، مشارکت حقوقی، مشارکت مدنی و مضاربه بر ارزش افزوده بخشهای مسکن و صنعت و معدن میپردازیم.
در این پژوهش، تأثیر عقود اسلامی جعاله، فروش اقساطی، مشارکت حقوقی، مشارکت مدنی و مضاربه بر ارزش افزوده بخشهای مسکن و صنعت و معدن طی سالهای 138۵-139۴ بررسی میشود.
یک واحد انحراف معیار شوک در تسهیلات مضاربه موجب میشود که ارزش افزوده بخش مسکن تا 8 دوره با شدت زیادی افزایش پیدا کند و پس از دوره هشتم، با روند کندی کاهش پیدا کند؛ اما تأثیر آن همچنان تا 2۴ دوره پس از وارد شدن شوک، در سطح قابل ملاحظهای باقی است.
واکنش ارزش افزوده بخش صنعت و معدن به شوک وارده شده به تسهیلات جعاله، مشارکت حقوقی، مشارکت مدنی، مضاربه و فروش اقساطی منبع: یافتههای تحقیق بر اساس شکل 7 نتایج ذیل حاصل میشود: تأثیر شوک تسهیلات جعاله بر روی ارزش افزوده بخش صنعت و معدن، مثبت و پایدار است.
ایجاد شوکی به اندازه یک واحد انحراف معیار در تسهیلات فروش اقساطی نیز موجب میشود که ارزش افزوده بخش صنعت و معدن تا 3 دوره کاهش پیدا کند و پس از دوره سوم، با شدت زیادی افزایش یابد و تا دوره سیزدهم به روند افزایشی خود ادامه دهد.
نتیجهگیری بررسی توابع عکسالعمل آنی الگوهای پژوهش نشان میدهد که عقود اسلامی جعاله، مشارکت مدنی، فروش اقساطی و مضاربه تأثیر مثبت و معناداری بر بخشهای مسکن و صنعت و معدن دارد، اما تسهیلات مشارکت حقوقی تأثیر مثبت و معناداری بر این بخشها ندارد.