چکیده:
گفتگو مهمترین رکن ارتباطی ا نسان هاست . میخائیل باختین صاحب نظریه منطق مکالمه ، گفتگو را حاصل تعامل متقابل گوینده و شنونده می داند که در بستر اجتماعی شکل می گیرد . مروری انتقادی بر زندگی و حیات فکری و اندیشه های میخائیل باختین نشان می دهد که تاثیرات به سزایی بر « استالین » شرایط و فضای حاکم در زمان حکومت تک صدا و اس تبدادی شکل گیری و تبلور اندیشه ها و افکار و آثار او داشتند چنین دیدگاهی در مورد اخوان نیز صادق است ؛ اخوان چون باختین در فضای غیر دموکراتیک سکوت و سانسور پهلوی،دموکراتیک ترین سخنان را در اشعار خود نمودار می سازد و فریاد آزادی و آزادی خواهی سر می دهد و به مبارزه با تک صدای ی پهلوی می پردازد . اشع ار زمستان را می توان طلیعه ی چنین افکاری به شمار آورد . شاعر با استفاده از زبان و بیان سمبلیک اوضاع پرترس و تهدید و خفقان آمیز ایران پس از کودتا را نشان می دهد . عمده ترین شگردهایی که اخ وان برای فضا سازی گفت و گو به کار می گیرد عبارتند از : چند صدایی ، روایت ، بینامتنیت ، کاربرد ضمایر من و تو ، گزاره های خطابی . این مقاله به تشریح موارد ف وق در اشعار دفتر زمستان اخوان می پردازد.
خلاصه ماشینی:
مروری انتقادی بر زندگی و حیات فکری و اندیشه های میخائیل باختین نشان می دهد که شرایط و فضای حاکم در زمان حکومت تک صدا و استبدادی « استالین» تاثیرات به سزایی بر شکل گیری و تبلور اندیشه ها و افکار و آثار او داشتند چنین دیدگاهی در مورد اخوان نیز صادق است ؛ اخوان چون باختین در فضای غیر دموکراتیک سکوت و سانسور پهلوی،دموکراتیک ترین سخنان را در اشعار خود نمودار می سازد و فریاد آزادی و آزادی خواهی سر می دهد و به مبارزه با تک صدایی پهلوی می پردازد .
اخوان از چه شگردهایی برای ایجاد گفتگو در اشعارش سود جسته است ؟ 1-3 پیشینه ی پژوهش اگرچه منطق گفتگویی یا مکالمه باختین در آثار مختلف مطرح شده و مقالات متعددی نیز بر اساس این الگو در حوزه ی ادبیات فارسی به نگارش درآمده با توجه به جستجوهای انجام گرفته اشعار اخوان ثالث بر اساس الگوی منطق گفتگویی باختین مورد بررسی قرار نگرفته است ولی برخی پژوهشگران به بررسی اشعار دیگر شاعران از این منظر پرداخته اند از جمله : · غلامرضا غلامحسین زاده (1387) حضور دو دنیای تک صدا و چند صدا در اشعار حافظ : خوانشی در پرتو منطق مکالمه میخائیل باختین .
( همان: 308 ) و در جایی حتی خود را راوی می خواند و می گوید : راویم من راویم آری / باز می گویم همچنان که گفته ام باری / راوی افسانه های رفته از یادم / جغد این دیوانه ی نفرین شده تاریخ (محمدی آملی 1385 : 199) 4-2 کاربرد ضمایر من و تو جهان رابطه هایی که بوبر از آن سخن می گوید و منطق گفتگویی و انسان شناسی فلسفی باختین بدون وجود عنصر «غیر» یا «دیگری» که موجودی اجتماعی است بی معناست .