چکیده:
در قرن نوزدهم، نخستین بار کی یر کگور از مکتب فلسفی « اگزیستانسیالیسم»سخن گفت.در
این مکتب، اصالت فرد و تقدم وجود او بر ماهیتش اهمیت بسیاری دارد. انسان با انتخاب و
گزینش، ماهیت خود را میسازد و به تعالی میرسد. با مطالعه مبانی اندیشه و آرای متفکران
مکتب اگزیستانسیالیسم، بین این مکتب و اندیشه حاکم بر داستان «روی ماه خداوند را
ببوس»،تالیف مصطفی مستور وجوه اشتراکی می یابیم. انسان و اهمیت اندیشه و تصمیم های
او در رسیدن به تعالی و مفاهیمی چون انتخاب و آزادی، ترس و دلهره، ارتباط با دیگران،
ایمان، عقلگریزی و هنجارشکنی که اساس تفکرات اگزیستانسیالیستی را تشکیل میدهند و از
اصول اولیه این مکتب به شمارمی آیند، در داستان مستور نیز به چشم میخورند تا جایی که به
دلیل وجود پربسامد این مفاهیم در داستان، می توان آن را در ردیف آثار اگزیستانسیالیستی
قرار داد.
خلاصه ماشینی:
انسان و اهمیت اندیشه و تصمیمهای او در رسیدن به تعالی و مفاهیمی چون انتخاب و آزادی، ترس و دلهره، ارتباط با دیگران، ایمان، عقلگریزی و هنجارشکنی که اساس تفکرات اگزیستانسیالیستی را تشکیل میدهند و از اصول اولیه این مکتب بهشمارمیآیند، در داستان مستور نیز به چشم میخورند تا جایی که به دلیل وجود پربسامد این مفاهیم در داستان، میتوان آن را در ردیف آثار اگزیستانسیالیستی قرار داد.
برای انسان هیچ تکلیف اخلاقی از پیش تعیینشدهای وجود ندارد و بشر در وضعیتی خاص قرار میگیرد که بهتنهایی دست به انتخاب و گزینش میزند (احمدی و مرادی، 1390: 66)؛ برای مثال، کییر کگور، فیلسوف الهی میگوید: «مسئلهای که برای تعیین خط مشی من مهم است این است که خداوند از من چه میخواهد، پیداکردن هر حقیقتی ارزش جستوجوی آن را دارد» (حلبی، 1383: 80).
بیشترین حالت اضطراب و درماندگی در این رمان، در شخصیت یونس نمود دارد و دلیل آن هم، انتخاب و گزینشی است که خودش باید بهتنهایی انجام دهد تا درنهایت، خدا را باور کند و ایمان بیاورد، درحالیکه هیچ معیار مشخص و ازپیش تعیینشدهای برای او وجود ندارد؛ زیرا اطرافیان او هیچگاه درباره خدا دچار شک و تردید نشدهاند.
یونس نیز به علت اینکه هنوز به مرحله دینی (ایمان) نرسیده است و در مراحل پایینتر (حسی و اخلاقی) بهسرمیبرد، دچار ترس و دلهره میشود و پیوسته درباره جهان اطرافش پرسشهایی مطرح میکند.
در داستان روی ماه خداوند را ببوس، یونس درصدد آن است که بهتنهایی به خدا برسد؛ اما در این راه درباره خدا دچار شک و تردید میشود.