چکیده:
سوانح و مخاطرات طبیعی به دلیل شدت و زمان کوتاه اثر گذاری بر اجتماعات بشری تبدیل به یکی از دغدغههای اصلی برنامهریزان و مدیران شهری در سالهای اخیر شدهاند. از این رو تابآوری، به عنوان رویکرد و روشی مناسب در جهت کاهش خطرات حاصل از بحرانها و مخاطرات، به عنوان رویکرد پژوهش حاضر انتخاب شده است. هدف اصلی این پژوهش اندازهگیری میزان تابآوری در ابعاد نهادی- سازمانی و کالبدی- محیطی به منظور مقابله با اثرات سوانح طبیعی در شهر سنندج میباشد. در همین ارتباط جامعه آماری این تحقیق خانوارهای ساکن در سه محله شهر سنندج است که با استفاده از سرشماری سال 1390، مصاحبه با مسئولان ذیربط و توزیع پرسشنامه، از طریق فرمول کوکران 383 خانوار انتخاب شدند. در تحلیل اطلاعات نیز از روشهای کمی- پیمایشی استفاده گردیده است. با توجه به تحلیل دادهها در محیط نرمافزار SPSS و همچنین تحلیل شبکهای ANP با استفاده از نرم افزار super decisions برای تعیین درجه اهمیت هر کدام از مؤلفههای مذکور استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که بین تابآوری موجود در محلات نمونه و سطح تابآوری آنها در ابعاد نهادی- سازمانی و کالبدی- محیطی رابطه معناداری وجود دارد و با تغییر هر یک، میزان تابآوری خانوارها نیز تغییر مییابد.
خلاصه ماشینی:
جدول 2- ابعاد و شاخصهای مورد استفاده برای ایجاد شاخص تابآوری سوانح {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} Source: Noris, 2008; Vale & Paton & Johnston, 2006; Adger, 2000; Bruneau et al, 2003; Cutter et al, 2008, 2010; Mayanga, 2007; Maguire & Hagen, 2007; Adger, 2000; NRC 2006; Rose, 2004; Pfefferbaum et al, 2005; Godschalk, 2003; ADPC, 2007; Mileti, 1999; Folke, 2006.
وضعیت فضای باز از شاخصهای مهم دیگر در بعد کالبدی موقعیت و وضعیت فضاهای باز در اطراف محل سکونت خانوارها در محلات نمونه بود که بر اساس ترکیب شاخصهای فضای باز ساختمان محل سکونت خانوار و فضای باز محله و همچنین فاصله تا فضاهای تخلیه منطقهای ارزیابی شده است، که از این لحاظ میتوان گفت بیشتر محلات نمونه در وضعیت مناسبی قرار دارند و به گونهای که بیشترین مقدار مربوط به خانوارهای محله سرتپوله با میانگین 33/4 بیشترین و خانوارهای محله حاجیآباد با میانگین 08/4 کمترین میزان تابآوری را داشتهاند (جدول 3).
, Routray, Jayant Kumar (2012), Community resilience framework for an earthquake prone area in Baluchistan, International Journal of Disaster Risk Reduction, 2, 25-36.
, Lindsey Barnes, Melissa Berry, Christopher Burton, Elijah Evans, Eric Tate, and Jennifer Webb (2008a), Community and Regional Resilience: Perspectives from Hazards, Disasters, and Emergency Management, CARRI Research Report1.
“Disasters and communities: vulnerabilities, resilience, and preparedness”, Disaster “Prevention and Management 10 (4) (2001), pp.
The vulnerability of Cities: Natural Disasters and Social Resilience, Earthscan, London (2003).