چکیده:
طرحمساله: تهیه و اجرای طرح هادی از مهمترین راهبردهای توسعة روستایی است. این طرح با طیف گستردهای از اقدامات، جایگاه ویژهای در جهانیشدن ویژگیهای مناطق روستایی دارد.
هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی آثار این طرح بر جهانیشدن ویژگیهای مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان داراب طراحی و اجرا شده است.
روش: این پژوهش از نوع توصیفیتحلیلی است که در آن دادههای میدانی لازم با ابزار مشاهده، مصاحبه و تکمیل پرسشنامه تهیه شد. برای تعیین خانوارهای نمونه، نخست با بهرهگیری از فرمول کوکران تعداد 370 خانوار بهمثابة حجم نمونه و سپس نمونههای پژوهش با روش تصادفی ساده انتخاب شدند؛ همچنین برای تجزیهوتحلیل دادهها از روشهای آمار توصیفی، استنباطی و مدل Topsis و نرمافزارهای
Super Decisions، SPSS و ArcGIS استفاده شد.
نتایج: براساس نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازههای مکرر (Anova with repeated measures)، اختلاف زیادی بین متغیرهای مختلف معرّف جهانیشدن روستاها وجود دارد و بیشترین سطح از مولفههای جهانیشدن مربوط به شرایط زندگی در روستاست؛ از سوی دیگر آزمون همبستگی پیرسون گویای ارتباط مثبت بین سطح اقدامات در تمام بخشهای اجرایی طرح هادی با وضعیت جهانیشدن روستاهاست. براساس آزمون رگرسیون خطی نیز مشخص شد اقدامات طرح هادی با مقدار بتای 596/0 بر جهانیشدن ویژگیهای روستاها تاثیرگذار است.
نوآوری: با توجه به اینکه مطالعات دانشگاهی گذشته دربارة جهانیشدن در ایران عمدتا متمرکز بر شهرها و نواحی روستایی کمتر مدنظر بوده و با عنایت به اینکه دربارة آثار طرح هادی بر جهانیشدن ویژگیهای روستاها پژوهشی صورت نگرفته است، اجرای این پژوهش بهمنزلة اقدامی نو در پژوهشهای روستایی حائز اهمیت خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
بررسی وضعیت جهانی شدن در روستاهای بخش مرکزی شهرستان داراب نیز مبین وجود تحولاتی بـوده کـه بـا اجرای طرح های هادی شتاب بیشتری به خود گرفته است و خانوارهای ساکن در این روسـتاها بـیش ازپـیش از ظـواهر مدرنیته و کاربرد فناوریها، زیرساخت ها و وسایل ارتباطی جدید بهره مند شده اند.
با عنایت به اینکه مطالعات دانشگاهی گذشته درباره جهانیشدن در ایران عمدتا متمرکز بر شهرها بوده و در آنهـا به نواحی روستایی کمتر توجه شده و درباره آثار طرح های هادی بر جهـانیشـدن ویژگـیهـای روسـتاها پژوهشـی صورت نگرفته است ، اجرای این پژوهش به منزله اقدامی نو در پژوهش های روستایی حائز اهمیت خواهد بود؛ زیـرا براساس تجارب پژوهش های مشابه در کشورهای مختلف جهان ، با بررسی و تحلیل نتایج حاصـل از ایـن پـژوهش «هنجارها، ارزش های پنهان و سایر آثار و پیامدهای طرح شناخته و از جهت گیریها و الگوهای موجـود یـا در حـال شکل گیری، تفسیر و تصویر واقع بینانه تری ارائه میشود» (باینگانی و همکـاران ، ١٣٩٢: ٥٩).
بر این اساس پژوهش حاضر ضمن بررسی ابعاد مختلف جهانی شدن و ارزیابی وضعیت فعلی روستاها بـه دنبـال پاسخ به پرسش های اساسی زیر است : ١- وضعیت جهانی شدن ویژگیهای روستاهای دارای طرح هـادی در بخـش مرکـزی شهرسـتان داراب چگونـه است ؟ ٢- آثار اقدامات طرح هادی بر جهانیشدن ویژگیهای نواحی روستایی مطالعه شده چیست ؟ پیشینه پژوهش با توجه به آثار طرح های عمرانی به طور عام و نقش طرح های هادی روسـتایی بـه طـور خـاص در جهـانیشـدن ویژگیهای روستاها، مهم ترین مطالعات پیشین مرتبط با موضوع پژوهش در جدول (١) بررسی خواهد شد.