چکیده:
نوع جهت گیری که هر کشور در محیط خارجی اتخاذ می کند می تواند بر منافع راهبردی و کلان کشورهای دیگر به صورت های فرصت و محدودیت تاثیر گذارد. رابطه هند و جمهوری اسلامی ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست، از این منظر نزدیکی هند به دوستان ایران می تواند به عنوان یک فرصت، با رقبای و دشمنان ایران می تواند باعث محدودیت هایی برای گسترش رابطه ایران و هند شود. برای مثال، دوستی سنتی هند با روسیه به عنوان فرصت، همکاری نزدیک با عربستان سعودی، رژیم صهیونیستی و امریکا به خودی خود می تواند به عنوان یک محدودیت برای توسعه روابط دوجانبه و چندجانبه بین ایران و هند عمل کند. هدف این پژوهش بررسی آثار و پیامدهای روابط خارجی هند برای جمهوری اسلامی ایران در محیط منطقه ای و بین المللی با رویکردهای فرصت و محدودیت است. روش پژوهش مورد استفاده، روش توصیفی-تحلیلی با استفاده از داده های کتابخانه ای است.
خلاصه ماشینی:
کليد واژه ها: هند، روابط خارجي، ايران ، فرصت ، محدوديت ١- مقدمه براي بررسي سياست خارجي هند نسبت به جهان بيرون مي توان آن را به سه دوره زماني تقسيم کرد: در دوره اول که شامل سال هاي ١٩٦٠-١٩٥٠ است سياست خارجي اين کشور با تأثيرپذيري از رهبران دوره اول استقلال يعني نهرو و گاندي به سوي آرمان گرايي بلندپروازانه حرکت مي کرد.
نوع جهت گيري که هند در سياست خارجي خويش به ويژه بعد از ١٩٩١ دنبال کرده است ضمن آنکه فرصت هايي را پيش روي دستگاه سياستگذاري ايران قرار داده باعث شده محدوديت هايي را براي اين کشور به وجود آورد.
(Mukherjee, 2010:3 ٣- روابط خارجي هند در محيط منطقه اي و بين المللي ١-٣- امريکا سياست خارجي هند نسبت به امريکا طي ٥ دهه گذشته تغيير و تحولات زيادي را به خود ديده و از يک رابطه عادي ديپلماتيک به سمت همکاري هاي نزديک در حوزه هاي اقتصادي و سياسي حرکت کرده است .
بنابراين اين نوع نگرش هند باعث ايجاد فرصت هايي براي ايران ميشود؛ زيرا ايران نيز مايل به حضور و نفوذ قدرت هاي فرا منطقه اي و منطقه اي از جمله ناتو و پاکستان در مناطق پيراموني از جمله افغانستان نيست (٢٠١٥:٦ ,Tiwari).
از ديگر مزاياي روابط خارجي هند مي توان به تلاش براي ايجاد جهان چند قطبي، رابطه مثبت و سنتي با روسيه و همچنين بدبيني نسبت به حضور نيروهاي فرا منطقه اي در افغانستان اشاره کرد که با نگاه راهبردي ايران به نظام بين الملل داراي هم پوشاني هايي است و فرصت نزديکي بيشتر دو کشور به هم را فراهم آورد.
"The United States and India a Shared Strategic Future"(Report), New Delhi, Council on Foreign Relations Press, pp.