چکیده:
پژوهش حاضر به منظور تعیین اثربخشی آموزش مهارتهای مقابله با زورگویی از طریق قصه گویی بر کاهش قربانی شدن در دانش آموزان 7 تا 9 ساله انجام شده است. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی بود. جامعه آماری همه دانش آموزان 7 تا 9 ساله ای بودند که در سال 96-1395 در منطقه آموزشی یک تهران مشغول به تحصیل بودند و براساس پرسشنامه قربانی شدن نمرات بالایی به دست آوردند. روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای دو مرحله ای بود که در مرحله نهایی 30 دانش آموز براساس معیارهای ورود به پژوهش انتخاب شدند و به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه 45 دقیقه ای و به طور هفتگی در معرض مداخله قصه درمانی قرار گرفتند. داده های پژوهش، با استفاده از مقیاس قربانی چندبعدی ماینارد و جوزف (2000) گردآوری شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوواریانس تک و چندمتغیره استفاده شد. بررسی داده ها نشان داد آموزش مهارتهای مقابله با زورگویی از طریق قصه بر کاهش قربانی شدن دانش آموزان پسر 7 تا 9 ساله تاثیر داشته است. اگرچه این آموزش بر همه مولفه های قربانی شدن دارای تاثیر مثبت بوده است، اما بیشترین تاثیر مربوط به خرده مقیاس قربانی شدن کلامی و کمترین تاثیر مربوط به خرده مقیاس حمله برای تملک بوده است. کاربرد مداخله های روان شناختی آموزش مهارتهای مقابله با زورگویی از طریق قصه گویی در مدارس می تواند به پیشگیری از قربانی شدن کودکان و افزایش عزت نفس آنها کمک کند.
This study was conducted to determine the effectiveness of anti-bullying skills training through storytelling in reducing the prevalence of victimization in 7- to 9-year-old school boys. The research design was quasi-experimental. The statistical population of the study consisted of all students aged 7 to 9 who were studying in District 1 of Tehran in academic year 2016-2017 and had experiences of victimization at school. To draw the sample, two-stage cluster sampling method was utilized and 30 students were selected. These individuals were randomly assigned to experimental and control groups and the experimental group received the storytelling intervention in ten 40-minute sessions. The instrument comprised Multidimensional Peer Victimization Scale (MPVS; Mynard & Joseph, 2000). The obtained data were analyzed via ANCOVA and MANCOVA. Results showed that anti-bullying skills training through storytelling had an impact on reducing the prevalence of victimization in 7- to 9-year-old school boys. Although this intervention had positive effects on all components of victimization, it had the highest impact on verbal victimization subscale and the lowest impact was observed for attacks on property. Accordingly, anti-bullying skills training through storytelling can prevent peer victimization and increase students’ self-esteem.
خلاصه ماشینی:
این یافته با پژوهشهای پیشین همسو است ؛ یافته های پژوهشهایی مانند تأثیر شعردرمانی و حرکات ریتمیک بر کاهش اضطراب و پرخاشگری کودکان پیش دبستانی (خدابخشیکولایی، سبزیان و فلسفینژاد، ١٣٩٤)، بررسی نقش میانجی زورگویی و قربانی بودن در رابطه با پیوند با مدرسه و عملکرد تحصیلی که نتایج نشان داد پیوند با مدرسه به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر عملکرد تحصیلی و بر کل فرایند زورگویی اثر دارد (خضری و ابراهیمیقوام ، ١٣٩٤)، اثربخشی قصه درمانی بر کاهش علائم پرخاشگری در کودکان پیش دبستانی (رستمی بینا و حیدری،١٣٩٤)، اثربخشی برنامه آموزشی مادران در میزان زورگویی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی (پورسید، امیری، مولوی، پورسید،١٣٩١)، تأثیر قصه گویی بر کاهش پرخاشگری و احساس تنهایی کودکان کار افغانی (خدابخشی کولایی، فلسفینژاد و عباسقلینژاد، ١٣٩٧) و پژوهش بررسی اثربخشی قصه گویی در کاهش اختلالات رفتاری آشکار کودکان پیش دبستانی (چهارمحالی، ١٣٨٥).
این یافته ها نیز با نتایج پژوهشهای پیشین همسو است ؛ یافته های پژوهشهایی مانند اثربخشی قصه گویی به صورت گروهی در افزایش اعتماد به نفس دانش آموزان دختر پایه دوم (سلطانی، ١٣٨٥)، اثر بازیدرمانی و قصه درمانی بر مهارت حل مسئله ، خودپنداره و رفتار پرخاشگرایانه در کودکان مبتلا به اختلال سلوک (کریمی، ١٣٩١)، اثربخشی برنامه آموزشی مبتنی بر مهارتهای اجتماعی بر میزان رفتارهای قربانی کودکان پسر مقطع ابتدایی شهر اصفهان (مقتدایی، امیری، مولوی، استکیآزاد، ١٣٩٠)، تأثیر قصه درمانی بر بهبود سازگاری اجتماعی کودکان مبتلا به اختلال سلوک (اصغرزاده ، 1 سلماسی، پورشریفی،١٣٩٠)، بهبود کفایتهای اجتماعی و مهارتهای رابطه با همسالان (راحیل ، ٢٠٠٢) و پژوهش مشاوره و یادگیری رفتارهای جدید در کودکان (گلدارد٢ و گلدارد،١٩٩٧).