چکیده:
آﻣﻮزش، رﮐﻦ اﺻﻠﯽ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﺪه و ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی در ﻣﻮرد آن ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ اﺳﺎﺳﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﻣﯿﻬﻦ ﻋﺰﯾﺰﻣﺎن و ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺰرﮔﺎن ﻧﻈﺎم ﺑﺮ دﻓﺎع ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ ﮐﻪ درﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای اﯾﻦﮔﻮﻧﻪ ﻣﻮارد از ﺳﻄﺢ ﻣﺪارس ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی اﺻﻮﻟﯽ ﺑﻪﻋﻤﻞ آﯾﺪ، در ﻧﻬﺎدﯾﻨﻪ ﮐﺮدن آن ﺗﺄﺛﯿﺮ ژرﻓﯽ ﺑﺮﺟﺎی ﻣﯽ ﮔﺬارد. ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻃﺮح ﺳﻪ ﺳﺆال اﺻﻠﯽ در ﻣﻮرد ﻧﯿﺮوی اﻧﺴﺎﻧﯽ، ﻣﻮاد آﻣﻮزﺷﯽ و ﻧﯿﺰ ﻫﺪف ﮔﺬاری آﻣﻮزش ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻫﺎی ﻧﯿﺮوی اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﻮردﻧﯿﺎز و ﻣﻮاد آﻣﻮزﺷﯽ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی درﺳﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻧﯿﺰ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﭼﺸﻢ اﻧﺪاز ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻧﻬﺎدﯾﻨﻪ ﮐﺮدن آﻣﻮزش ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ دو ﺷﯿﻮه ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﯿﺪاﻧﯽ ﯾﻌﻨﯽ ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﭘﺎﻧﺰده ﺳﺆاﻟﯽ و ﺳﻪ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﺎز – ﭘﺎﺳﺦ از ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری اﻋﻀﺎی ﮐﻤﯿﺘﻪ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ وزارت آﻣﻮزشوﭘﺮورش داده ﻫﺎ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮای ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﺆالﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ و ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف آن ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎی زﯾﺮ ﻣﻄﺮح ﮔﺮدﯾﺪ: 1- ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ دﻓﺎع ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ اﻫﺪاف وزارت آﻣﻮزش وﭘﺮورش در زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی درﺳﯽ، آﺷﻨﺎ ﮐﺮدن داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺎ ﺿﺮورت ﻫﺎ و ﺷﯿﻮه ﻫﺎی ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ ﺑﻮده ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻪ ﻧﻬﺎدﯾﻨﻪ ﮐﺮدن آن ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد. 2- ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت ﺳﻄﺢ ادراک و رﺷﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ، وزارت آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی درﺳﯽ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻣﻮاد آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻬﺮه ﺑﻪ ﺑﺮد. 3- ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﯿﺮوی اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در زﻣﯿﻨﻪ آﻣﻮزش ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ، آﻣﻮزش آن ﻫﺎ و ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ آﻧﺎن در ﺑﺪﻧﻪ وزارت آﻣﻮزش و ﭘﺮورش، ﺗﺪاﺑﯿﺮ اﯾﻦ وزارﺗﺨﺎﻧﻪ در زﻣﯿﻨﻪ ﻧﯿﺮوی اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﮔﺮدد. ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ اﺑﺰار اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی از ﻃﺮﯾﻖ روش آﻣﺎری ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ آﻟﻔﺎی ﮐﺮوﻧﺒﺎخ 75% ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه و رواﯾﯽ آن ﻧﯿﺰ از ﻃﺮﯾﻖ رواﯾﯽ ﺻﻮری ﻣﻮرد ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. داده ﻫﺎی اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه از ﻃﺮﯾﻖ روش ﻫﺎی آﻣﺎری ﻣﻨﺎﺳﺐ )آزﻣﻮن آﻣﺎری ﺧﯽ دو( ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺿﻤﻦ ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺘﺎﯾﺞ زیر ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ: وزارت آﻣﻮزشوﭘﺮورش ﺑﺎﯾﺪ در زﻣﯿﻨﻪ آﻣﻮزش ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ، ﻧﯿﺮوی اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز را ﺗﺄﻣﯿﻦ ﮐﺮده و آن ﻫﺎ را در ﺑﺪﻧﻪ وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﺟﺎی دﻫﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﺎوت ﺳﻄﺢ ادراک و رﺷﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ داﻧﺶ آﻣﻮزان ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ، از ﻣﻮاد آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻬﺮه ﺑﺮده و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻘﻮﻟﻪ دﻓﺎع ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ، داﻧﺶ آﻣﻮزان را ﺑﺎ ﺷﯿﻮه ﻫﺎی آن آﺷﻨﺎ ﻧﻤﺎﯾﺪ.
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر با طرح سه سؤال اصلی در مورد نیروی انسانی، مواد آموزشی و نیز هدفگذاری آموزش پدافند غیرعامل با هدف شناسایی ظرفیتهای نیروی انسانی موردنیاز و مواد آموزشی و برنامهریزی درسی مناسب و نیز ترسیم چشمانداز بهمنظور نهادینه کردن آموزش پدافند غیرعامل صورت گرفته که از طریق دو شیوه ارزیابی میدانی یعنی پرسشنامه محقق ساخته پانزده سؤالی و سه پرسش باز – پاسخ از جامعه آماری اعضای کمیته پدافند غیرعامل وزارت آموزشوپرورش دادهها بهدست آمده است.
دادههای استخراج شده از طریق روشهای آماری مناسب (آزمون آماری خی دو) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و ضمن تأیید فرضیههای پژوهش نتایج زیر بهدست آمد: وزارت آموزشوپرورش باید در زمینه آموزش پدافند غیرعامل، نیروی انسانی مورد نیاز را تأمین کرده و آنها را در بدنه وزارتخانه جای دهد.
هرچند که آموزش و فرهنگسازی در زمینه پدافند غیرعامل بهوسیله نهادها و دستگاههای اجرایی بهشکل دورهای یا حتی نظاممند در سطح کشور در حال اجراست و این امر تبعات سودمندی بهدنبال خواهد داشت اما نهادینه کردن ضرورت توجه و بهکارگیری آن نیازمند برنامهریزیهای آموزشی و تدوین سیاستهای کلان در سطح ملی است.
به اینصورتکه از طرفی فرض فرعی اول (با توجه به اهمیت دفاع غیرعامل، اهداف وزارت آموزشوپرورش در زمینه برنامهریزی درسی آن، آشنا کردن دانشآموزان با ضرورتها و شیوههای پدافند غیرعامل بوده که در نهایت به نهادینه کردن آن منجر میشود) با استفاده از آزمون آماری خیدو، ارزش خی دو مشاهده شده آن برابر با 57 تأیید شد.