چکیده:
ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ و روشﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰار و ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﺪاﯾﯽﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺤﺮان ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﯽروﻧﺪ. در ﺳﺎلﻫﺎی اﺧﯿﺮ ﺑﺎ ورود ﻣﺒﺎﺣﺚ ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ در ﺣﻮزهﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻠﻮم ﮐﺎرﺑﺮدی ﮐﻪ ﺑﺎ ﻇﻬﻮر و رﺷﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺮﯾﻊ ﻋﻠﻮم و روشﻫﺎی ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺤﺮان ﻣﻘﺎرن ﺷﺪه اﺳﺖ، اﻣﺪاد و ﻧﺠﺎت ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ارﮐﺎن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺤﺮان، ﺑﯿﺶﺗﺮﯾﻦ ﺗﺄﺛﯿﺮ را در ﺣﻔﻆ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﯽ در ﻫﻨﮕﺎم ﺑﺮوز ﺣﻮادث ﻃﺒﯿﻌﯽ و اﻧﺴﺎن ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻪ و از اﯾﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺤﺮان ﭘﯿﺪا ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. ﻣﻘﺎﻟﮥ ﺣﺎﺿﺮ، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ، ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻣﻮردی، ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ را در اﻣﺪاد و ﻧﺠﺎت ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار داده و ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب »ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻘﺶ و ﮐﺎرﺑﺮد ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ در ﺳﺎزﻣﺎن اﻣﺪاد و ﻧﺠﺎت ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻫﻼلاﺣﻤﺮ ج.ا.ا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻫﺪف اﺻﻠﯽ ﺧﻮد، درﺻﺪد ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﺆال: »ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ در ﺳﺎزﻣﺎن اﻣﺪاد و ﻧﺠﺎت ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻫﻼلاﺣﻤﺮ ج. ا. ا ﭼﻪ ﻧﻘﺶ و ﮐﺎرﺑﺮدی دارد؟« ﺑﺮآﻣﺪه و ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻣﺒﻨﯽ ﺑﺮ اﯾﻨﮑﻪ »ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ در ﺳﺎزﻣﺎن اﻣﺪاد و ﻧﺠﺎت ﺟﻤﻌﯿﺖ ﻫﻼلاﺣﻤﺮ ج.ا.ا ﻧﻘﺶ ﻣﺆﺛﺮی دارد« را ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار داده و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﯽرﺳﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺣﻮادث اﻧﺴﺎن ﺳﺎﺧﺖ و ﺗﻬﺪﯾﺪﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ رو ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻫﺴﺘﻨﺪ، وﻟﯽ روشﻫﺎی ﭘﺪاﻓﻨﺪ ﻏﯿﺮﻋﺎﻣﻞ ﻫﻤﭽﻨﺎن از ﮐﺎرﺳﺎزﺗﺮﯾﻦ و ﮐﻢﻫﺰﯾﻨﻪﺗﺮﯾﻦ روشﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد در راﺳﺘﺎی ﮐﺎﻫﺶ آﺳﯿﺐﭘﺬﯾﺮیﻫﺎ و ارﺗﻘﺎی ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ و ﺗﺸﮑﯿﻼت ﻋﺮﺻﮥ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺤﺮان و اﻣﺪاد و ﻧﺠﺎت ﺑﻪﺣﺴﺎب ﻣﯽآﯾﻨﺪ.
خلاصه ماشینی:
در سالهای اخیر با ورود مباحث پدافند غیرعامل در حوزههای مختلف علوم کاربردی که با ظهور و رشد بسیار سریع علوم و روشهای مدیریت بحران مقارن شده است، امداد و نجات به عنوان یکی از ارکان مدیریت بحران، بیشترین تأثیر را در حفظ سرمایههای انسانی در هنگام بروز حوادث طبیعی و انسان ساخت به عهده داشته و از این منظر نقش مهمی در مباحث مدیریت بحران پیدا نموده است.
ا. ا نقش مؤثری دارد» را مورد ارزیابی قرار داده و سرانجام به این نتیجه میرسد که هر چند حوادث انسان ساخت و تهدیدهای نوین رو به افزایش هستند، ولی روشهای پدافند غیرعامل همچنان از کارسازترین و کمهزینهترین روشهای موجود در راستای کاهش آسیبپذیریها و ارتقای کیفیت سازمانها و تشکیلات عرصۀ مدیریت بحران و امداد و نجات بهحساب میآیند.
جمعیت هلالاحمر بهعنوان یکی از ارگانهای رسمی شبهدولتی و متولی عملیات امدادرسانی و نجات کشور در هنگام بروز هرگونه سانحۀ طبیعی و غیرطبیعی، باید این آمادگی را داشته باشد تا ضمن حفظ آمادگی، سرمایه انسانی، زیرساختها، تجهیزات و امکانات خود، حمایت از قربانیان جنگی و سوانح طبیعی، حفاظت از افراد غیرنظامی در هنگام جنگ، پشتیبانی نیروهای نظامی و سایر ارگانهای خدمترسانی را نیز عهدهدار گردد.
هشت سال جنگ تحمیلی نشان داد که دشمنان از به کار بردن سلاحهای شیمیایی، میکربی و هستهای در جنگهای آتی نیز خودداری نخواهند کرد؛ بنابراین لازم است کشورها به حوزۀ دفاع تهدیدهای نوین توجه بیشتری مبذول نمایند و آیندهنگری در مقابل تهدیدها و راهکارهای مبتنی بر روشهای پدافند غیرعامل در هنگام بروز حوادث طبیعی و انسان ساخت و آمادگی و ایمنی استحکامات در روند مدیریت بحران و امدادرسانی تأثیر خواهد گذاشت.