چکیده:
امام، امت و مصالح هر جامعه، سه عنصر اساسی در تشکیل یک جامعه آرمانی هستند و هر کدام از آنها در موفقیت یاانحطاط آن جامعه بطور مستقیم تاثیرگذار است. جامعه حسنی از آن دسته جوامعی است که در آن عدم بیعت جبههمقابل با امام، با وجود دعوت امام به بیعت، سبب میشود زمینههای جنگ در آن جامعه فراهم گردد و امام به مقدماتجهاد و مبارزه بپردازد. اقداماتی همچون تعیین فرماندهان، مشخص نمودن پایگاه نظامی و ..،. از سوی امام، حاکی ازاین تصمیم است؛ اما حوادث فراوانی همچون اختلاف نیات سپاه امام (ع،) پیوستن با وی در جنگ، خیانت خواص و ازجمله فرماندهان، شایعه پراکنی و تضعیف روحیه سپاه امام و ... که در این بین واقع میشود، باعث پذیرش صلحیناخواسته میگردد. این نوشتار با مطالعه تطبیقی، تحلیلی، شرایط جامعه حسنی و زمینههای صلح از نگاه فریقین، ایندلایل را بررسی نموده و بر میشمارد
خلاصه ماشینی:
» (یعقوبی، همان ، ص ٢١٥) معاویه عده ای را به لشکر امام برای انتشار شایعه پیوستن قیس به او و کسی را در لشکر قیس برای انتشار شایعه صلح امام فرستاد، همچنین سه نفر به نام های مغیره بن شعبه ، عبدالله بن عامر و عبدالرحمن بن ام حکم را به نزد امام در مدائن فرستاد و این گروه بعد از خروج از محل اقامت امام و صحبتی که بین آن ها و امام رد و بدل شد، به طوری که مردم بشنوند (یسمعون الناس )، با هم زمزمه می کردند: «خداوند به دست فرزند رسول خدا (ص ) خون امت را حفظ و فتنه را آرام کرد و حسن بن علی صلح کرد.
(طبری، همان ، ص ٢٧١٩) این که صلح از کدام طرف پیشنهاد و پذیرفته شد در نتیجه بحث تأثیری ندارد، اگر چه شایعه صلح قیس یا قتل او، فرستادن عده ای به محل اقامت امام ، شایعه اعلان صلح از طرف امام به صورت زمزمه ، بیان حدیث پیامبر (ص ) مبنی بر حفظ جان امت در هنگام خروج از اقامتگاه امام ، سعی در جلب توجه قیس به خاطر عدم جنگ با فرستادن آن طومار و در آخر شروطی که امام برای صلح در نظر می گیرد، پیشنهاد صلح از طرف معاویه را تقویت می کند؛ اما توجه به پراکندگی سپاه امام و ملحق شدن عده ای زیادی به سپاه معاویه ، کمی یاران و خیانت فرماندهان و حتی فرمانداران قبل ازعبیدالله یعنی کندی و مرادی که صاحب کتاب الخرائج والجرائح (م ٥٧٣ ق ) به آن اشاره می کند نیز خطبه ها و شکایاتی که امام در همین دو مورد داشته است (قطب الدین راوندی، همان ، ص ٥٧٥)، نشان می دهد ادامه جنگ جز ریخته شدن خون شیعیان ، شهادت خود امام و بی نتیجه ماندن این شهادت اثر دیگری نداشت .