چکیده:
امروزه، هدف اصلی بسیاری از سیاستهای اقتصادی دولتها، رشد اقتصادی است که به طور معمول به ایجاد زیانهای زیست محیطی منجر میشود. رشد و توسعه اقتصادی نیازمند استفاده از انرژی به عنوان یکی از مهمترین نهادههای تولید است و عدم دسترسی به انرژی مقرون به صرفه و قابل اعتماد، عامل ایجاد عقب ماندگیهای اقتصادی و اجتماعی در بسیاری از نقاط جهان شده است. هدف این پژوهش، اندازهگیری زیست کارایی انرژی در ایران و کشورهای نفتی با استفاده از روش تحلیل پوششی دادههای دارای خروجی نامطلوب و بررسی عوامل موثر بر زیست کارایی انرژی با استفاده از روش پانل توبیت است. نتایج پژوهش نشان می دهند که کشور ایران با دارا بودن میانگین زیست کارایی انرژی برابر با 50 و 54 به ترتیب در حالت بازدهی ثابت و متغیر به مقیاس، از کمترین میزان زیست کارایی انرژی نسبت به سایر کشورهای نفتی مورد نظر برخوردار است. همچنین، بین استفاده از سوختهای فسیلی و میزان جمعیت با زیست کارایی انرژی رابطه منفی و معناداری وجود دارد، در حالی که بین درجه باز بودن تجاری با زیست کارایی انرژی رابطه مثبت و معناداری دیده می شود. در این پژوهش، راهکارها و توصیههای پژوهشی و اجرایی جهت بهبود و میزان ارتقای کارایی زیست محیطی پیشنهاد می شود.
خلاصه ماشینی:
هدف این پژوهش، اندازهگیری زیستکارایی انرژی در ایران و کشورهای نفتی با استفاده از روش تحلیل پوششی دادههای دارای خروجی نامطلوب و بررسی عوامل موثر بر زیستکارایی انرژی با استفاده از روش پانل توبیت است.
از آنجایی که شناسایی عوامل موثر بر زیستکارایی در حضور ستانده نامطلوب، موضوعی است که باید به آن پرداخته شود، بنابراین در راستای پر کردن شکاف حاضر، این پژوهش با استفاده از روش تحلیل پوششی دادههای دارای خروجی نامطلوب، کارایی انرژی در ایران و کشورهای نفتی را اندازهگیری کرده و سپس عوامل موثر بر زیستکارایی انرژی را با استفاده از روش پانل توبیت برآورد میکند.
جدول 1: متغیرهای ورودی و خروجی پژوهش {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} منبع: یافتههای پژوهش نتایج پژوهش آمار توصیفی متغیرهای ورودی و خروجی مورد استفاده در مدل برای کشورهای تحت مطالعه در جدول (2) گزارش شده است: جدول 2: آمار توصیفی متغیرهای ورودی و خروجی در دوره زمانی 2014-2008 (برای ایران و کشورهای نفتی) {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} منبع: یافتههای پژوهش پس از جمعآوری دادهها با استفاده از روش تحلیل پوششی دادهها با رویکرد ستاندهمحور و تحت دو فرض بازدهی ثابت و متغیر به مقیاس، زیستکارایی انرژی کشورهای نفتی محاسبه گردید.
فتحی، بهرام؛ خداپرست مشهدی، مهدی؛ همایونیفر، مسعود و سجادیفر، سیدحسین (1396).
The main objective of this paper is to measure energy-environmental efficiency for Iran and oil-rich countries using the Data Envelopment Analysis method with undesirable outputs and to investigate factors affecting it using the panel Tobit regression method.
Keywords: Data Envelopment Analysis, Energy, Environmental Efficiency, Panel Tobit, Oil-Rich Countries JEL Classification: C14, O57, Q4.