چکیده:
در قلمرو مطالعات علوم انسانی در دهه هشتاد میلادی، پدیده «جهانی شدن» و نیز «جامعه مدنی» در کانون توجه قرار گرفت و در این میان نسبت این دو با یکدیگر نیز در مرکز توجه و تحلیل اندیشمندان مختلف بوده است. مقوله جامعه مدنی در ایران نیز در نیمه دهه هفتاد شمسی مورد توجه قرار گرفت که مقارن با اواخر دهه 90 میلادی است. در این مقاله با استفاده از روش رئالیسم انتقادی، تاثیر جهانی شدن بر نهادهای مدنی در ایران تجزیه و تحلیل شده و نشان داده شده است که در سالهای 1376-1390، تناظری میان تحول در نهادهای مدنی و جهانی شدن در ایران وجود نداشته است. رئالیسم انتقادی به این معنا که امر واقعی مورد مواجهه، یعنی نهادهای مدنی از سه سطح هستی شناسانه، واقعیتمندی و دادهای تشکیل شده است. نهادهای عمومی (مشارکتی) به عنوان سطح هستیشناختی امر واقع، نهادهای اجتماعی به عنوان سطح واقعیتمندی امر واقع و نهادهای سیاسی به عنوان سطح دادهمند امر واقع در نظر گرفته شدهاند.
خلاصه ماشینی:
تأثیر جهانی شدن بر نهادهای مدنی در ایران 1 عباس منوچهری * ** فیروز جعفری *** آزاده شعبانی چکیده در قلمرو مطالعات علوم انسانی در دهه هشتاد میلادی، پدیده «جهانی شدن » و نیـز «جامعه مدنی» در کانون توجه قرار گرفت و در این میان نسبت ایـن دو بـا یکـدیگر نیز در مرکز توجه و تحلیل اندیشمندان مختلف بوده است .
در این مقاله با استفاده از روش رئالیسم انتقـادی، تـأثیر جهـانی شدن بر نهادهای مدنی در ایران تجزیه و تحلیل شده و نشان داده شـده اسـت کـه در سال های ١٣٧٦-١٣٩٠، تناظری میان تحول در نهادهای مدنی و جهـانی شـدن در ایران وجود نداشته است .
اما غیر قانونی اعلام کردن آن از ناحیه معاون سیاسی وقت وزارت کشـور(٢) و حـذف یارانه خانه احزاب از جانب دولت به یکباره فعالیت این نهاد را متحول و کـاهش داد؛ هـر چند بعد از این وضعیت نیز خانه احزاب فعالیت های خود را به صورت غیر رسـمی ادامـه داده است که از آن جمله میتوان به تلاش این نهاد در راستای تنظیم پیش نویسی برای اصلاح قانون احزاب شامل تعریف جرم سیاسی، حضور یا عضویت نماینـده خانـه احـزاب در کمیسیون ماده ١٠ احزاب و حضور هیئت منصفه در دادگاه های مربـوط بـه احـزاب و تقدیم آن به مجلس اشاره کرد (رابرتسون ، ١٣٨٥: ٣٥).
بدین ترتیب کانون وکلای دادگستری در زمره یکی از معدود سازمان های غیر دولتی و نهادهای مدنی قرار دارد که با بهره گیری از فضای جدید منبعث از اندیشه های جهـانی شدن در ایران توانست دوبـاره اسـتقلال خـود را بـه دسـت گیـرد و تـاکنون علـیرغـم سنگ اندازیها و اشکال تراشیهای گوناگون توانسته است استقلال خود را حفظ کند.