چکیده:
رمانهای جننامه از هوشنگ گلش یری و وسوسه از گراتزیا دلدا، نویسنده ایتالیایی، دو اثر مهم با شاخصههای داستانی و نمایشی هستند که از میان این شاخصهها، عنصر شخصیتپردازی برجستهتر است. تحلیل تطبیقی این دو اثر از زاویه شیوهها و ابعاد شخصیتپردازی نمایشی، گویای اهمیت توجه به عناصر دراماتیک در شکل دهی به متون شاخص داستانی دو ملیت ایرانی و ایتالیایی است که به تبع آن، ضرورت توجه به این مساله در بازکاوی این گونه متون داستانی، بیش از پیش احساس میشود. اشاره مستقیم به ویژگیهای ظاهری، گفتار و رفتار و ابعاد گوناگون شخصیتها موجب شده برای مخاطب، باورپذیر و قابل تجسّم باشند. در این دو اثر، شخصیتها با نشان دادن اعمال و رفتار مختلف در کشمکشهای داستا نی،
ارتباط با دیگر شخصیتها و کنشها و موضعگیریها در مسائل و موضوعات مختلف، خود را به مخاطب
معرّفی میکنند و دو نویسنده با این روش در اثر خود شخصیتهای نمایشی خلق میکنند. در این پژوهش
با بهرهگیری از شیوة توصیفی تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانهای، و بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات
تطبیقی، مولفههای شخصیتپردازی نمایشی را در دو رمان جننامه و وسوسه بررسی کرده و نشان
دادهایم که چگونه گلشیری و دلدا توانستهاند با بهرهگیری از شگردهای برجستهسازی نمایشی، ویژگیهای شخصیتهای نمایشی متون دراماتیک را به اثر خود ببخشند.
خلاصه ماشینی:
با توجه به این که در شخصیت پردازی نمایشی، نویسنده بیشتر به روش غیر مستقیم و از راه توصیف ظاهر، نشان دادن اعمال و رفتار، نمایش کشمکش ها و تضادها، معرفی شخصـیت هـا و پرورش ابعاد مختلف شخص تی و انسانی آن ها در خلال گفت وگوها، اقـدام بـه خلـق و پـرورش شخصیت های داستان می کند، می توان در متن هایی مانند جن نامه و وسوسه ، انواع روش هـای شخصیت پردازی را که باعث خلق شخصیت های نمایشی در این آثار می شود، بررسی کرد.
در جن نامه برای پیش برد داستان ، گفت وگو بخش بزرگی را به خود اختصاص داده اسـت و نویسنده / راوی در کنار توصیف جزئیات و حوادث ، به پویایی شخصیت ها و واقـع گرایـی داسـتان کمک کرده است .
با توجه به تمام موارد ذکر شده به نظر می رسد داستان وسوسه به دلیل داشتن شخصـیت هـای محدود، فضای مشخص و ثابت - روستای آآر، خانۀ کشیش ، کلیسا، خانۀ آنیزه - و از نظـر تعـداد صفحه (١٤٥) قابلیت بیشتری برای تبدیل یا بهتر بگوییم اقتبـاس بـرای نمایشـنامه را دارد و در مقابل جن نامه با داشتن شخصیت های بیشتر، مکان شهری و بزرگ ، تعدد حضور شخصـیت هـا در مکان های متعدد، تعلق به عصر معاصر، وجود نشانه های زندگی امروزی و تعداد گفت وگوهای بیشتر، از قابلیت اقتباس بیشتری برای فیلمنامه برخوردار است .