چکیده:
فقه اسلامی به عنوان مبنای ایدئولوژیک اداره دولتهای اسلامی مورد توجه کشورهای اسلامی
میباشد. اما هنگامی که در تراز تمدن اسلامی علم فقه قصد ایفای نقش داشته باشد باید
ظرفیتها و قابلیت های انعطافی و انطباق پذیری را با شرایط و تحولات نو به نو زمانی و مکانی
ظرفیت های فقه اسلامی در تراز تمدن « داشته باشد. بر این بنیان این پرسش رخ می نماید که
فرضیه پژوهش حاضر آن است که فقه اسلامی علاوه بر کتاب و سنت، »؟ اسلامی کدام است
را از منابع اجتهاد خود می شمارد و این منبع » عقل « یکی منبع بسیار مهم و تاثیر گذار با عنوان
را در اختیار فقیه » مذاق شریعت « و » مصلحت « ،» مقتضیات زمان و مکان « مهم عناصری چون
می گذارد تا با بهره گیری از این عناصر فقه روزآمد، کارآمد و پایا و پویا و متناسب با شرایط و
تحولات زمان و مکان در اختیار نهادهای قانون گذار و همچنین عموم مردم قرار دهد. برای
بررسی این فرضیه به تحقیق در آثار گرانسنگ فقه اسلامی با روش کتابخانه ای می پردازیم.
خلاصه ماشینی:
بر این بنیان این پرسش رخ می نماید که «ظرفیت های فقه اسلامی در تراز تمدن اسلامی کدام است؟» فرضیه پژوهش حاضر آن است که فقه اسلامی علاوه بر کتاب و سنت، یکی منبع بسیار مهم و تاثیر گذار با عنوان «عقل» را از منابع اجتهاد خود می شمارد و این منبع مهم عناصری چون «مقتضیات زمان و مکان»، «مصلحت» و «مذاق شریعت» را در اختیار فقیه می گذارد تا با بهره گیری از این عناصر فقه روزآمد، کارآمد و پایا و پویا و متناسب با شرایط و تحولات زمان و مکان در اختیار نهادهای قانون گذار و همچنین عموم مردم قرار دهد.
2. مقتضیات زمان و مکان عنصر «زمان و مکان» یکی از ظرفیت های موجود است که می تواند در ارائه الگوی تمدن اسلامی و مواجهه با پدیده جهانی شدن به مدد فقیه آید و از این رهگذر نیازهای روز با توجه به این عنصر از فقه اسلامی استخراج گردد.
»(بیانات معظم له،24/12/1374) بر اساس سخنان مقام معظم رهبری حل مشکلات جامعه و تولید الگوی تمدن اسلامی در گرو اثر بخشی به عنصر زمان و مکان دراجتهاد است تا از این رهگذر نه در دامن جمود و زندگی قهقرایی بیفتیم و نه در مواجهه با پدیده جهانی شدن منفعل بوده و در آن هضم شویم؛ بلکه مقتدرانه دست به تولید الگوی تمدنی مبتنی بر فقه شیعی زده و آن را به دنیا عرضه کنیم.
که همواره باید مورد توجه فقها بوده باشد و همچنین حاکم اسلامی و ولی فقیه نیز در احکام حکومتی مصالح همگانی مردم را مطمح نظر قرار دهد.