چکیده:
پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد تفسیرگرایی اجتماعی به بازسازی معنایی تغییرات در گرایش به هویت ملی در آذربایجان از منظر پانترکیستها میپردازد. در دورهی قاجار و پیش از آن آذریها خود را کاملاً ایرانی میدانستند و همیشه در حفاظت از مرزهای کشور پیشگام بودند. ولی با روی کار آمدن دولت اقتدارگرای پهلوی و سیاستها و فعالیتهای وی باعث شکلگیری تغییراتی در نگرش به هویت ملی و همچنین گرایش به هویت قومی در آذربایجان شد. روششناسی این پژوهش کیفی است و با استفاده از قومنگاری و تکنیک مشاهده و مصاحبهی عمیق، دادهها جمعآوری شد. یافتهها تحقیق شامل هشت مقولهی زیر است: متعینهای ساختاری، رابطهی دوسویه، گرایش به هویت ملی، شکلگیری دولت اقتدارگرا، محرومیت فرهنگی، محرومیت اقتصادی، محرومیت سیاسی، توهین رسانهای و گرایش به هویت قومی (پانترکیسم). مقولهی هستهی تحقیق هم تغییر نگرش به هویت ملی است که مقولات عمدهی بالا را در بر میگیرد. در پایان تحقیق ارتباط این مقولهها در قالب یک مدل زمینهای شامل بعد شرایط، تعاملات و پیامدها ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
اين در حالي است که قبل از شکل گيري دولت پهلوي، هويت ملي ايرانيان با هويت فارسي يکسان انگاشته نميشد (٢٠١٦ ,Miri)؛ و هويت ايراني مثل چتري بود که تمام اقوام را در بر ميگرفت .
پيش از طرح نوسازي آمرانه در دورهي پهلوي اول، شورشها و قيام ها در آذربايجان مثل قيام ستارخان و باقرخان و قيام لاهوتي خصلتي ملي و آزاديخواهانه داشتند و هيچ يک خواسته هاي قومي و تجزيه طلبانه نداشتند، مثلاًابوالقاسم لاهوتي در اعتراض به "حکم تشکيل قشون متحدالشکل " (١٩٩٧:٢٥ ,Bayat) و خياباني براي ايجاد "حکومت ملي " (٦١ :١٩٩٧,Atabaki) قيام کردند.
(Bayat,2005: 11) -اعتراض گسترده ي تودهها و نخبگان آذري به انتشار کاريکاتوري در روزنامه ي ايران -حمل پلاکاردهاي پانترکيستي در حضور مقامات دولتي و همچنين در ورزشگاهها -سياسي کردن يک موضوع زيستي و اجتماعي به نام خشک شدن درياچه ي اروميه -تظاهرات گسترده به پخش برنامه ي فتيله از سيما -تظاهرات عليه مطلب چاپ شده رونامه ي طرح نو از جمله ضرورتهاي ديگر اين تحقيق هشدار حدود ١٧٠ محقق ، استاد و مورخ ايراني به تشکيل فراکسيون نمايندگان مناطق ترکنشين است .
(رجوع شود به تصوير صفحه)شکل ١: مدل زمينه اي درک تغيير نگرش به هويت ملي Figur1:TheModel for Understanding Changes in Attitude Towards National Identity با توجه به توضيحات ارائه شده در صحفه هاي پيشين ، نحوه ي ارتباط مفاهيم و مقولات عمده و مقوله ي هسته به اين شکل است که مفاهيم اوليه ي متعين هاي ساختاري يعني "انتخاب مقامات از ميان مردم بومي و استقلال در امور داخلي آذربايجان " شرايطي را ايجاد کرده بود که در آن آذريها گرايش مثبت به هويت ملي داشتند و خود را کاملاً ايراني ميدانستند.