چکیده:
چشم اندازهای ژئومورفولوژی پایه و اساس بررسی های منابع طبیعی حوزه های آبخیز به شمار میرود. زیرا که این مناظر تحت تاثیر عوامل بسیاری مانند آبوهوا، خاک، هیدرولوژی، محیط زیست، زمینشناسی و غیره هستند. در این پژوهش، منطقه سبزوار با روند ژئومورفولوژیکی متنوع از کوهستان تا پلایا انتخاب گردید تا با استفاده از سنجشازدور و سیستم اطلاعات جغرافیایی رخسارهای ژئومورفولوژی آن شناسایی و تفکیک گردد. برای این منظور از تلفیق دو روش رویهم گذاری لایه ها و تفسیر بصری واحدهای فتومورفیک استفاده شد. درروش روی همگذاری لایه ها نقشه های شیب، ارتفاع و زمین شناسی تهیه و طبقه بندی شد. در بخش تفسیر بصری، تصاویر ماهوارهای لندست 5 سنجنده TM مورداستفاده قرار گرفت. پس از پیش پردازش تصاویر، تکنیک های تحلیل مولفه های اصلی، شاخص OIF، تصاویر کاذبرنگی، روش هیستوگرام متعادل شده و شاخص NDVI مورداستفاده قرار گرفت تا با تفسیر بصری، واحدهای فتومورفیک تفکیک گردند. درنهایت 4 واحد، 10 تیپ و 96 رخساره (در 261 تکرار) تفکیک شد. بررسی آماری با استفاده از آزمون مربع کای نشان داد که بین مساحت واحدها، تیپ ها و رخساره های بیابانزایی تفاوت معنی دار در سطح اطمینان 99 درصد مشاهده می شود که نشاندهنده تفکیک فضایی مناسب منطقه است. واحد دشتسر (50.97%)، تیپ دشتسر پایینی (25.97%) و رخساره مخروط افکنه با فرسایش آبراهه ای (375.43 ha) بیشترین پراکنش فضایی را در منطقه به خود اختصاص دادند. درنهایت می توان گفت روش روی همگذاری لایه ها برای مناطق بیابانی ناتوان است و استفاده تلفیقی از تفسیر بصری واحدهای فتومورفیک می تواند این نقیصه را برطرف کرده و دقت نقشه خروجی را افزایش دهد. نقشه مذکور، جهت تهیه و اجرای طرح های مربوط به تعیین قابلیت اراضی، منابع طبیعی و مقابله با بیابانزایی میتواند مورداستفاده قرار گیرد.