چکیده:
این پژوهش ترجمه و نقد مقاله «نکاح و طلاق» نوشته هارالد موتسکی است که در جلد سوم دائرۀالمعارف قرآن لایدن، صفحات 276-281 به چاپ رسیده است. هارالد موتسکی، از خاورشناسان قرآنپژوهی است که به نظر میرسد در پژوهشهای خود، حسن نیت داشته و بدون غرضورزی به تحقیق میپردازد، اما گاهی به دلیل عدم شناخت کافی از دیدگاهها و مبانی اسلامی، آراء او با تعالیم اسلام در تضاد است. بعضی از این موارد در مقاله نکاح و طلاق نیز دیده میشود. در این نوشتار سعی شده مواردی که با مبانی اسلام یا خصوص شیعه در تضاد است، استخراج و تبیین شود. مهمترین نقدهایی که بر مقاله وارد است: واژه شناسی نکاح و افعال مربوط به این باب، رابطهی زن و مرد در بهشت، زنانی که نکاح با آنان حلال میباشد، حکم نکاح با یتیمان، حکم نکاح با شخص زناکار، حکم زنای یکی از زوجین، نکاح با کنیزان، حکم عقد موقت، انواع طلاق، میزان و احکام مربوط به عده طلاق و علت نبود حق طلاق برای زن.
خلاصه ماشینی:
ک: مدخل زنای محصنه و زنای غیر محصنه) و این حقیقت که تصور میشود حتی پیوند بین مردان و زنان در بهشت به شکل نکاح است آشکار میشود (به عنوان مثال: قرآن، سوره بقره، آیه 25؛ سوره دخان، آیه 54).
همچنین، تعداد همسران نیز در قرآن ذکر شده است: مردان میتوانند تا چهار زن در آنِ واحد اختیار کنند، مشروط بر اینکه بتوانند میان آنها به عدالت رفتار کنند (قرآن، سوره نساء، آیه 3؛ برای رفع مسائل نحوی این آیه، قس: موتسکی، محصنات، صص 210-207).
عقد نکاح قرآن فرض را بر این قرار میدهد که قبل از نکاح، پیشنهاد نکاح که خطبه نام دارد مطرح میشود (قرآن، سوره بقره، آیه 235)، که خواستگار باید از قیّمِ زن درخواست [نکاح] کند.
تعداد اندکی از مفسران صدر اسلام سعی کردند قرائن و دلایلی را از آیه 24 سوره نساء برای شکلی از نکاح که نکاح المتعه نامیده میشود بیابند، که با نکاح معمولی که در سراسر قرآن توصیف شده، تفاوت قابل توجهی دارد، از این جهت که از نظر زمان و آثار شرعی محدود است، و ویژگیهایی دارد که آن را ظاهراً شبیه فحشاء (زنا) میسازد (ر.
دوم، به مردی که در اوج عصبانیت سوگند میخورد که هیچگونه رابطه جنسی با همسرش نداشته باشد، به مدت چهار ماه فرصت داده میشود سوگند خود را بشکند که در غیر این صورت خود به خود به طلاق منتهی میگردد (قرآن، سوره بقره، آیه 226).
پس از قطعی شدن طلاق، زوج نمیتواند با همسرش که او را طلاق داده دوباره ازدواج کند، مگر اینکه زوجه با مرد دیگری ازدواج کرده باشد (قرآن، سوره بقره، آیه 230).