چکیده:
استفاده بهینه از پتانسیلهای منابع آبی کشور برای تولید آبزیان و ایجاد اشتغال از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف این مطالعه تعیین مصرف انرژی در واحدهای پرورش ماهی و همچنین، تحلیل کیفی جریان انرژی و بررسی کارایی انرژی با رهیافت تحلیل پوششی دادهها، در استان خراسان شمالی است. دادهها از راه پرسشنامه برای 13 واحد پرورش ماهی در سال 1396 گردآوری شده است. بدین منظور، سه شاخص کارایی انرژی، بهرهوری انرژی و بازده خالص انرژی جهت تعیین مصرف بهینه انرژی در واحدهای پرورش ماهی، محاسبه شد. نتایج نشان دادند که هرچند ارقام کارایی انرژی در اغلب واحدها بالاست، اما با این حال، میان آنها تفاوت بسیاری از نظر کارایی انرژی، بهرهوری انرژی و بازده خالص انرژی مشاهده میشود. میانگین کارایی مصرف انرژی برای واحدهای پرورش ماهی 83 درصد بدست آمد. لذ، واحدهای پرورش ماهی بایستی با افزایش عملکرد و کاهش مصرف انرژی در نهادهها این شکاف را کاهش داده و خود را به مرز کارای مصرف انرژی نزدیک کنند. بهرهوری انرژی واحدهای تولیدی به جز در دو مورد، کمتر از 70 درصد است که بیانگر عدم رشد بهرهوری کل انرژی تولید در آن واحدها میباشد. همچنین، در میان نهادههای تولیدی، غذا و سوخت با 53 و 37 درصد بزرگترین سهم را در مصرف انرژی نشان داد. بنابراین، برای افزایش کارایی مصرف انرژی و بهبود منافع اقتصادی در واحدهای پرورش ماهی، توصیه میشود که استفاده از منابع انرژی به صورت کارآمدتر صورت گیرد و با انتخاب صحیح نوع، مقدار، روش و زمان مصرف نهادهها و بهینهسازی آنها، کارایی انرژی در واحدهای پروش ماهی را برای نهادههایی مانند غذای ماهی و سوخت بهبود بخشید. در این راستا، زمینه مناسب برای آشنایی واحدهای پرورش ماهی در راستای جلوگیری از مصرف بیش از حد نهادهها و افزایش کارایی انرژی ایجاد شود تا در هر منطقه با توجه به شرایط آب و هوایی سیستمهای مناسب را انتخاب و بر مبنای آن آگاهیهای لازم انجام گیرد.