چکیده:
از بخش های با اهمیت تشکیلات دیپلماتیک و روابط بین المللی، سفارت خانه ها وکنسولگری ها هستند این دو مورد را می توان ستون های روابط دیپلماسی وکنسولگری حکومت ها در خارج از پایتخت شان به حساب آورد. سفارت نمایندگی دائم یا موقت یک کشور در کشور دیگر می باشد. گاهی اوقات محل اقامت سفیر یا نمایندگان دولت های خارجی در داخل سفارت آن کشور قرار دارد. کنسول ها مانند دیپلماتها، نماینده
کشور خود در کشور دیگر هستند. ولی برخلاف دیپلماتها، حوزه فعالیت آنها مربوط به روابط سیاسی بین
دو کشور نیست بلکه شامل امور غیر سیاسی: از جمله صدور گذر نامه و ویزا، مراقبت از منافع بازرگانی و
کشتیرانی کشور خود و غیره است. کنسولگری ها علاوه بر پایتخت کشورها در شهرهای استانهای
کشورها نیز حضور دارند. بنابراین محل استقرار سفارتخانهها وکنسولگری ها در خاک کشور دیگری
میباشد. به همین لحلظ است که گفته می شود نمایندگانی که از سوی یک کشور به کشور دیگری
فرستاده میشود باید در امان بوده واز مصونیت برخوردار باشد تا بتواند بدون هیچگونه هراسی نسبت به
اینکه مورد تجاوز وحمله قرار گیرد وموضوعاتی از این قبیل فعالیت خود را انجام دهد.
خلاصه ماشینی:
به همين لحلظ است که گفته ميشود نمايندگاني که از سوي يک کشور به کشور ديگري فرستاده ميشود بايد در امان بوده واز مصونيت برخوردار باشد تا بتواند بدون هيچگونه هراسي نسبت به اينکه مورد تجاوز وحمله قرار گيرد وموضوعاتي از اين قبيل فعاليت خود را انجام دهد.
(کشور فرستنده يا پذيرنده ) ثانيا مطابق ماده ٣ قانون مجازات اسلامي دادگاه هاي ايران صلاحيت رسيدگي به تمام جرايم در قلمرو ايران رادارند آيا اين قاعده در خصوص هيئت ديپلماتيک وکنسولها نيز رعايت ميشود.
مصونيت ديپلماتيک و کنسولي و قواعد حاکم بر آنها / ٥٧ ماده ٣ قانون مجازات اسلامي اصل سرزميني را پذيرفته است و اشعار ميدارد: قوانين جزايي ايران درباره کليه اشخاصي که در قلمرو حاکميت زميني، دريايي و هوايي جمهوري اسلامي ايران مرتکب جرم شوند اعمال ميشود مگر آنکه به موجب قانون ترتيب ديگري مقرر شده باشد.
اما بايد گفت که رويه بين المللي، پيرو اختلاط نظريات نمايندگي و مصلحت خدمت است و عهدنامه ١٩٦١ وين نيز به نوعي، همين دو نظريه را مبناي مصونيت ها و مزاياي ديپلماتيک قرار داده است به گونه اي که در مقدمه اين عهدنامه آمده است ، منظور از مصونيتها و مزاياي ديپلماتيک ، بهره مند ساختن افراد نيست ، بلکه هدف تامين اجرا ي موثر وظايف هيات هاي ديپلماتيک به عنوان نمايندگي کشورهاست .
از آنجا که مصونيت به معني عدم مسئوليت نيست بنابراين ، مصونيت قضايي ماموران ديپلماتيک در کشور پذيرنده انان را از تعقيب قضايي کشور فرستنده معاف نخواهد داشت (بند ٣ماده ٣١عهدنامه ١٩٦١ وين ) اين رو، بسياري از کشورها در قوانين داخلي، موضوع تعقيب ما موران ديپلماتيک خود را پيش بيني کرده اند.