چکیده:
در فراز «... و مثلهم فی الانجیل کزرع اخرج شطاه فازره فاستغلظ فاستوی علی سوقه...» در آیه 29 سوره فتح همراهان پیامبر صلّی الله علیه و آله به گیاه بالنده تمثیل شدهاند. مطابق ادعای فراز مذکور باید فقراتی مشتمل بر تمثیل مشارالیه آیه در انجیل وارد شده باشد. پیجویی برای دستیابی به چنین فقراتی در اناجیل، در تاریخ تفسیر توسط انگشتشماری از مفسران عمدتا معاصر انجام و به اشارات اجمالی منتج شده است. تتبع گسترده و مستقیم تمثیل مذکور نشان داد علیرغم مساله تحریف، فقراتی در اناجیل فعلی موجودند که میتوانند در غایت انطباق مشارالیه تمثیل قرآنی قلمداد شوند. این فقرات بهگونهای اعجابآور در سه انجیل لوقا، متی، مرقس با اختلافهای جزئی حفظ و تکرار شدهاند! بررسی تفسیری و تطبیقی تمثیل قرآنی با فقرات قابلقبول از اناجیل، کاشف از وجود اشتراکها و افتراقهایی است. توجه به بعد فردی سیر و حرکت دیندار، اصل تشبیه رشد معنوی انسان به رویش گیاه بالنده، نائلشدن از قلت و ضعف به قدرت و استحکام از موارد مشترکند. تصریح به نام مبارک «محمد» صلّی الله علیه و آله و همراهانش (قرآن)، توجه به بعد اجتماعی دین (قرآن)، بحث ملکوت و پادشاهی الهی (انجیل) و اشتمال تمثیل بر غیردینداران (انجیل) از مفترقاتند.
خلاصه ماشینی:
comتاریخ دریافت: 27/1/1397 تاریخ پذیرش: 14/8/1397 طرح مسئله در قرآن کریم اشارات متعددی به مطالب عهدین شده 1 که ازجمله آیه پایانی سوره فتح است که به تبیین و ترسیم ویژگیهای همراهان پیامبر| ضمن اشاره به دو تمثیل از تورات و انجیل، پرداخته است: محمد رسول الله والذین معه أشداء علی الکفار رحماء بینهم تراهم رکعا سجدا یبتغون فضلا من الله ورضوانا سیماهم فی وجوههم من أثر السجود ذلک مثلهم فی التوراة ومثلهم فی الإنجیل کزرع أخرج شطأه فآزره فاستغلظ فاستوی علی سوقه.
(فتح / 29) تبیین و ترسیم خصوصیات همراهان پیامبر| از اهمیت بالایی برخوردار است، چراکه اولا در قرآن وارد شده، ثانیا در قالب تمثیلاتی در کتب آسمانی تورات و انجیل آمده است، ثالثا ترسیمی عینی و محسوس از مراحل عالی رشد انسانی ارائه کرده و همچنین از باب جری و تطبیق قابل استفاده برای مسلمانان همه اعصار است.
مسئله اصلی این است که چنین فقراتی در اناجیل چهارگانه فعلی وجود دارند؟ بر فرض وجود چنین فقراتی چه نقشی در تفسیر آیه داشته و چه میزان مورد اهتمام مفسران قرار گرفتهاند؟ فقرات انجیلی چه مشترکات و مفترقاتی با تمثیل قرآنی دارند؟ برای پیجویی و دستیابی به تمثیل مشارالیه قرآن در اناجیل دو روش مدنظر قرار گرفت: یکم بررسی میزان مراجعه و نقلقولهای احتمالی مفسران از انجیل ذیل آیه؛ دوم مراجعه مستقیم به متن اناجیل موجود.