چکیده:
با گسترش و ارتقاء روز افزون روابط اجتماعی در جهان کنونی، نقش عمدهی خلاقیتها و نوآوریهای بشری در پیشرفت و بهبود کیفیت زندگی جوامع نیز بیش از پیش روشن گردیده است اما علیرغم اهمیت شایان پدیدههای حاصل از این خلاقیتها و نقش کلانی که در سطح گستردهای از ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی از جهان ایفا کرده و میکنند، حمایتهای قانونی لازم و کافی در سطح داخلی و بینالمللی از این پدیدهها و حقوق مرتبط با آنها به عمل نیامده است. یکی از علل عمدهی عدم این حمایتهای قانونی ضروری از اموال فکری، عدم شناخت صحیح ویژگیها و عناصر این دسته از اموال و تشخیص و تفکیک آنها از سایر اموال بوده که منجر به عدم شناسایی حقوق و حمایتهای متناسب با این گونه اموال و عدم وضع قواعد حقوقی کارآمد و کافی در خصوص آنها گردیده است. از این رو در مقالهی حاضر کوشش شده است تا مفهوم اموال فکری و ارکان و وجوه تمایز بخش آنها از سایر اموال تعیین و تبیین شده و ابهامهای موجود در خصوص مفهوم، ماهیت، ابعاد و ارکان اموال فکری رفع گردیده تا با شناخت بهتری از این دسته از اموال، بتوان قواعد مناسبی در راستای حمایت از اموال فکری وضع نمود و گام مؤثری در جهت برقراری عدالت برداشت.
خلاصه ماشینی:
به نظر میرسد که علت این امر ماهیت ویژهی دارو و موقعیت و وضعیت خاص خلاقیتهای تشکیل دهندهی آن که با گذشت زمان هم اغلب محرمانه بودن و تازگی آنها حفظ میشود، به خلاف سایر اموال فکری قانون مصلحت دانسته است که حمایت از این نوع مال فکری برای سالهای متوالی تمدید و حفظ گردد؛ اگرچه، در مورد برخی از داروها نیز که مانند سایر اموال فکری جنبهی ویژه و محرمانه بودن و تازگی آنها کم رنگ شده و استعمال و کاربرد آنها در جامعه معمول گشت، مدت معین قانونی حمایت از حقوق مادی مربوط به آنها تمدید نشده و مجوز ساخت و بهرهبرداری از آنها به همهی تولید کنندگان دارو داده میشود.
به همین دلیل در قرنهای اخیر در سطح جهان کوشش شده است در سطح منطقهای و بین المللی قواعد هماهنگ و همسانی در باب مالکیت فکری وضع گردد؛ چرا که تناقض مذکور سبب سوء استفادههای کلان و اغلب جبران ناپذیر به اموال فکری و دارندگان اصلی آنها در کشورهایی که از این اموال حمایت به عمل نیامده گردیده است؛ به گونهای که امروزه در اوج ارتباطات و سهولت تعامل انسانها و عوامل اعتباری، یک مال فکری ممکن است به صورت غیر مجاز و بدون رضایت و اجازهی دارندهی اصلی آن در سراسر نقاط دنیا پخش و استفاده گشته یا به نام مالک یا مالکین دیگری در مناطق دیگر به ثبت برسد که این امر در رابطه با اموال فکری بسیار نا مطلوب و صدمه زننده است.