چکیده:
ساختار اقتصادی ج.ا. ایران به شدت وابسته به نفت است؛ در نتیجه آسیب پذیری چنین اقتصادی نسبت به تغییرات تولید نفت بسیار بالاست. اتکای انکارناپذیر بخشهای مختلف اقتصادی برای تأمین نیازهای وارداتی خود، به درآمدهای حاصل از فروش نفت و فرآوردههای آن است. از این رو، کاهش تولید نفت و گاز، اقتصاد کشور را تحت تأثیر خود قرار میدهد و در نتیجه، رونق و یا رکود اقتصادی به میزان قابل توجهی تابع عملکرد این بخش است. در حال حاضر یکی از مسائل اصلی رویکرد سیاستگذاری در اقتصاد مقاومتی، به کارگیری نظریههای علم اقتصاد برای حل مسائل کشور در چارچوب اقتصاد مقاومتی است. در سالهای اخیر کشورهای تحریم کننده از تشدید تحریمهای نفتی به مثابه اهرم فشار علیه ج.ا. ایران استفاده کردند و این ساختار وابسته به نفت، آسیبپذیری اقتصاد ایران را افزایش داده است. به همین جهت، باید در سیاستگذاری و برنامهریزی برای رشد فزاینده اقتصادی کشور، شیوه و میزان اثرگذاری این تحریمها مورد توجه قرار گیرد. بنابراین در این مطالعه، با استفاده از جدول داده-ستانده سال 1390 مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، به بررسی میزان آسیبپذیری بخشهای اقتصادی ناشی از تحریمهای نفتی پرداخته میشود، زیرا شناسایی بخشهای آسیب پذیر و اولویتبندی آنها به برنامهریزی در زمینه به کارگیری سیاستهای اقتصاد مقاومتی یاری میرساند. یافتههای کلی نشان میدهند که در اثر تحریم خرید نفت از ایران، به ترتیب بخشهای نفت، صنعت، خدمات، آب، برق و گاز، کشاورزی، حمل و نقل و ارتباطات، ساختمان و معدن بیشترین آسیب را از تحریم های نفتی متحمل گردیدهاند.
Considering that Iranian economic structure is heavily dependent on oil, its vulnerability to oil production changes is very high. The undeniable reliance of various economic sectors to meet their import needs is on the revenue of the oil sector. Hence, the decline in oil and gas production will affect the economy of the country, and as a result, the boom or recession is significantly subordinated to the performance of this sector. In the current circumstance, one of the main issues of policy-making approach in resilient economy is the application of economics' theories to solve problems in the context of resistance economy. In recent years, sanctioning countries have used the intensification of oil sanctions as a leverage against Iran, and this oil-dependent structure has increased the vulnerability of the Iranian economy. Therefore, the manner and magnitude of the impact of these sanctions should be considered in policy-making and planning for the increasing economic growth of the country. Thus, in this study, using the input-output table of 2011 published by the Islamic Consultative Assembly Research Center, we investigate the vulnerability of economic sectors caused by oil sanctions, because identifying vulnerable sectors and prioritizing them may help to plan for the use of resilient economy policies. The overall findings show that oil, industry, services, water, electricity and gas sectors, agriculture, transportation and communications, construction and mining sectors have suffered the most damage due to sanctions on oil purchases from Iran, respectively.
خلاصه ماشینی:
بنابراين در اين مطالعه ، با استفاده از جدول داده -ستانده سـال ١٣٩٠ مرکـز پژوهش هاي مجلس شوراي اسلامي، به بررسي ميزان آسيب پذيري بخش هاي اقتصادي ناشي از تحريم هـاي نفتي پرداخته ميشود، زيرا شناسايي بخش هاي آسيب پذير و اولويت بندي آنها به برنامه ريزي در زمينـه بـه کارگيري سياست هاي اقتصاد مقاومتي ياري ميرساند.
وي کاهش توانايي ايران براي سرمايه گذاري در پروژه هاي توسعه ميـادين نفتي را از ديگر آثار تحريم ها بيان ميکند و در آخر، هزينه تحـريم هـاي مـالي بـر ايـران را حدود ١/١ درصد توليد ناخالص داخلي مي داند کـه باعـث کـاهش رشـد اقتصـادي ايـران گرديده ، که اين ميزان نيز به ازاي ٤/٧ درصد در هر سال به شکل متوسط در طول پنج سال گذشته تخمين زده شده است .
روش تحقيق در اين مقاله به منظور بررسي آثار تکانه هاي توليـد نفـت ناشـي از تحـريم هـا بـر رشـد بخش هاي اقتصادي در تجزيه و تحليل روابط ميان فعاليت هاي اقتصـادي از رويکـرد داده - ستانده استفاده شده است .
همچنـين فـرض بـر ايـن است که اقتصاد ايران بر اثر تحريم هـا در شـرايط ويـژه قـرار دارد، در ايـن شـرايط فـرض مي شود که فعاليت نفت خام و گاز طبيعي با محـدوديت عرضـه مواجـه اسـت ، از ايـن رو، به منظور محاسبه آثار کاهش توليد اين فعاليت بر توليد ساير فعاليـت هـا، بايـد از الگوهـاي مختلط داده -ستانده و رويکرد توليد به توليد در شرايط ويژه استفاده نمود.
)2( Neuenkirch, Matthias & Neumeier, Florian, )2015(, The impact of UN and US economic sanctions on GDP growth, European Journal of Political Economy, Elsevier, vol.