چکیده:
تحقیق حاضر در پی آن است که به بررسی وضعیت ژئوپلیتیکی ایران در منطقه پرداخته تا بتواند راهبردهایی را جهت تبدیل ج.ا.ایران به قدرت برتر منطقه در افق 1404 تدوین نماید. این تحقیق از نظر نوع، کمّی و با روش پیمایش صورت پذیرفته است. در قالب پیمایش کمّی در مرحلة اول با انجام مطالعات کتابخانه ای و اکتشافی، چارچوب نظری تدارک و متغیرهای مربوطه از آن استخراج شده و سپس با استفاده از ابزار پرسشنامه همراه با مصاحبه، داده ها گردآوری و با روش های آماری تحلیل شده است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و جامعة آماری آن مشتمل بر 45 نفر از متخصصان با مدرک دکترا یا کارشناسی ارشد در رشته های ژئوپلیتیک و امور دفاعی بوده اند که با توجه به تعداد اندک آنها موردسرشماری قرار گرفته اند. نتایج به دست آمده، حاکی از آن است که 5 عامل گستردگی سرزمین، عمق راهبردی، موقعیت ارتباطی، تسلط بر تنگة هرمز و استفاده از مزیت گروه های دینی، تعیین کنندة راهبردهای ایران برای دستیابی به قدرت برتر در منطقه هستند. براساس این عوامل، 6 راهبرد مشخص، تدوین و اولویت بندی آنها نیز ارائه شد.
The present study seeks to study Iran's geopolitical state in the region to develop strategies for converting I.R. of Iran to the superior power of the region on the horizon of 1404. This research is quantitative and conducted using a survey method. In the framework of quantitative survey in the first stage and using library and exploratory studies, the theoretical framework was prepared and the relevant variables were extracted and then, using a questionnaire along with interviews, the data were collected and analyzed by statistical methods. The research, in terms of its purpose, is applied and its statistical population includes 45 specialists with a Ph.D. or M.A. degree in geopolitics and defense affairs, which have been counted regarding their small number. The results show that 5 factors of the extension of the territory, strategic depth, communicative status, domination of the Strait of Hormuz and using the advantage of religious groups determine the strategies of Iran to achieve superior power in the region. Based on these factors, 6 specific strategies, their formulation and prioritization were also presented.
خلاصه ماشینی:
ا. ایران به قدرت دفاعی برتر منطقه ای در راستای سند چشم انداز ١٤٠٤ 3 خسرو بوالحسنی١، کورش بابلی٢ و سیاوش رضایی تاریخ دریافت : ٩٦/١٢/٢٠ تاریخ پذیرش : ٩٧/٠٣/١٢ چکیده تحقیق حاضر در پی آن است که به بررسی وضعیت ژئوپلیتیکی ایران در منطقه پرداخته تا بتواند راهبردهایی را جهت تبدیل ج .
نتایج به دست آمده ، حـاکی از آن است که ٥ عامل گستردگی سرزمین ، عمق راهبردی، موقعیت ارتباطی، تسلط بر تنگۀ هرمز و استفاده از مزیت گروه های دینی، تعیین کنندة راهبردهای ایران برای دستیابی به قدرت برتر در منطقه هستند.
ا. ایران به قدرت دفاعی برتر منطقه ای در راستای سند چشـم انـداز ١٤٠٤ میباشد که سؤال اصلی نیز هم راستا با هدف عبارت است از: «چه راهبردهایی جهت دستیابی به قدرت دفاعی برتر منطقه ، بر پایۀ موقعیت ژئوپلیتیکی ج .
نکتۀ مهم دیگر آن است که سند رسمی- ملی با عنوان چشم انداز ١٤٠٤ تصریح نموده که ایران در عرصۀ قدرت دفاعی بایسـتی در منطقـه دارای جایگاه برتر باشد.
ا. ایران بخواهد به قدرت برتر دفاعی منطقه تبدیل شـود، لازم اسـت کـه رتبـۀ اول در مجموع مؤلفه های گفته شده در بالا را به دست آورد تا ضمن اثرگذاری و گسترش نفـوذ بر محیط منطقه ای و بین المللی، رفتـار بـازیگران منطقـه ای و فرامنطقـه ای را در جهـت تحقق منافع ملی خود واپایش نماید (محقق ساخته ).
(لویس ، ١٣٨٦ :١٩) بنابراین ، تحقق قدرت برتر دفاعی منطقـه ، تنها با حرکت در مسیر تعیین شده توسط سند چشم انداز ملی امکان پذیر است .