چکیده:
با توجه به حرکت اقتصاد کشور به سمت اقتصاد دانش بنیان و رشد و توسعه شرکتهای دانش بنیان اهمیت گزارشگری دارایی های فکری این شرکتها بیش از پیش نمایان گردیده است. پژوهش حاضر به موضوع ارائه مدلی مناسب برای گزارشگری سرمایه فکری در شرکتهای دانش بنیان می پردازد. در این پژوهش ابتدا به کمک مصاحبه و بر اساس تحلیل تم برآمده از مصاحبه با 19 نفر از متخصصان و صاحب نظران حوزه سرمایه فکری و شرکتهای دانش بنیان، مـدلی برای گزارشگری آثار سرمایه فکری در شرکتهای دانش بنیان در سال 1397 انجام شده است. همچنین پرسشنامه ای به منظور ارزیابی میزان مقبولیت مدل کیفی به دست آمـده برای 114 صاحب نظر دیگر ارسال گردید که 87 نفر به آن پاسخ دادند. پرسشنامه مذکور به لحاظ هر دو ویژگـی قابلیـت اعتمـاد و اعتبار قابل قبول بوده است. نتایج به دست آمده بیـانگر تاییـد تمـام اجـزای اصـلی مـدل کیفـی تدوین شده است. در این مدل گزارشگری سرمایه فکری با معیارهای کمی-کیفی (ترکیبی) و بر مبنای 23 معیار قابل سنجش به دست آمده از مصاحبه با خبرگان مناسب به نظر می رسد. همچنـین ارائه صورت سرمایه فکری در گزارش فعالیت هیات مدیره به عنوان مکان مناسب گزارشگری سرمایه فکری مورد تایید قرار گرفت. از پیامدهای گزارشگری سرمایه فکری، استفاده به عنوان ورودی ارزشگذاری شرکتها و مقاصد تامین مالی، کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و ابزار مدیریتی کاربردی مورد تائید قرار گرفت.
خلاصه ماشینی:
در اين بين لازم است تا سرمايه فکري شرکتها ارزيابي و اندازه گيري و در گزارشات سالانه آنها گنجانده شود تا از اين طريق اطلاعات مورد نياز گروه هاي مختلف استفاده کننده برآورده گشته و عدم تقارن اطلاعاتي در اين حوزه تا حد قابل قبولي کاهش يابد.
براي نمونه نيازهاي گروه هاي مختلف استفاده کننده در حوزه سرمايه فکري کدامند؟ از ديد تهيه کنندگان صورتهاي مالي و افراد درون سازماني، چه مفاهيم و معيارهايي جهت کمک به تصميم گيرندگان مي تواند تعيين کننده باشند؟ شرايط اقتصادي و مسير توسعه اقتصادي در ايران چگونه است ؟ براي بعد اندازه گيري سرمايه فکري چه سنجه هايي را مي توان به کار گرفت ؟ جنبه هاي مرتبط با ايجاد ارزش و سودآفريني سرمايه فکري در شرکتهاي ايراني کدام است ؟ نحوه ارزيابي و راستي آزمايي اطلاعات حوزه سرمايه فکري چگونه مي تواند باشد؟ راهکارهاي افزايش قابليت مقايسه در گزارشگري سرمايه فکري کدام است ؟ پاسخ به اين سوالات زمينه اي و سوالات ديگري که از دل مرور ادبيات و همچنين مصاحبه هاي عميق بدست مي آيد، در نهايت محقق را به پاسخ سوال اصلي تحقيق رهنمون مي سازد.
لازم به توضيح است در رابطه با تم اصلي چهارم که به بررسي معيارهاي کمي گزارشگري سرمايه فکري مي پردازد، با توجه به حساسيت موضوع و نقش اين معيارها در مدل نهايي پرسشنامه اي شامل ٤٢ سوال در رابطه با ٤٢ معيار استخراج شده از متون ادبيات (متن هاي T٠١ الي T٠٦) براي مصاحبه شوندگان ارسال گرديد تا نتايج حاصل از پاسخ آنها در مدل نهايي منعکس گردد.