چکیده:
محلههای شهری بستری مناسب برای شکلگیری ارتباطات پایدار اجتماعی و افزایش اعتماد و مشارکت اجتماعی است. با توسعه شهرها و تغییرات اساسی در الگوی زندگی ساکنان، با تغییرات گسترده در روابط نزدیک و گسست ارتباطات پیونددهنده روبهرو هستیم؛ بهطوری که امروزه رویکردهای مبتنی بر افزایش سرمایه اجتماعی در جوامع محلی بهعنوان راهکاری موثر در جهت توسعه پایدار اجتماعی و ارتقای کیفیت زندگی شناخته میشود. هدف پژوهش حاضر، شناسایی ابعاد سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی در سطح تحلیل محلههای شهری و سنجش میزان تاثیرگذاری متقابل متغیر سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی، بهخصوص در گونههای متفاوت، نظیر دو محله سلطان میراحمد و فین کاشان است که بعد از نتیجهگیری بتوان بهعنوان چارچوب سیاستگذاری برای توسعه شهری مورد استفاده قلمداد کرد. روش پژوهش برحسب هدف کاربردی و برحسب گردآوری دادهها ترکیبی (تحلیل متون کیفی و روابط کمیسازی) است. روش نمونهگیری در پژوهش حاضر چندمرحلهای و ابزار گردآوری اطلاعات، بهصورت پرسشنامه بوده که اعتبار آن با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ مورد آزمون قرار گرفت. فرضیات به روش آزمون تفاوت میانگین دو نمونه مستقل (آزمون t) و آزمون همبستگی پیرسون و مدلسازی معادلات ساختاری مورد بررسی قرار گرفت. یافتههای پژوهش حاضر بیانگر وجود ارتباط معنیدار میان ابعاد متغیر سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی است. بیشترین تاثیرگذاری متغیر سرمایه اجتماعی بر متغیر کیفیت زندگی را شاخص اعتماد (۸۵/۰) و بیشترین تاثیرگذاری متغیر کیفیت زندگی بر سرمایه اجتماعی را شاخص سلامت محیط (۸۸/۰) داراست. نتایج پژوهش نشاندهنده آن است که از طریق افزایش اعتماد بهعنوان تاثیرگذارترین شاخص سرمایه اجتماعی میتوان به ارتقای کیفیت زندگی محلههای شهری دست یافت و همچنین با ارتقای شاخصهای سلامت محیط به ارتقای کیفیت زندگی محلههای شهری و در نتیجه سرمایه اجتماعی مطلوبتر دسترسی پیدا کرد. از تاثیر متقابل مولفههای سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی میتوان در راستای بازتولید سرمایه غنیتر و کیفیت زندگی مطلوبتر در محلههای شهری استفاده کرد.