چکیده:
يكي از انواع ادبي، ادب حماسي است كه خود به دو نوع طبيعي و مصنوع تقسيم ميشود. حماسة مصنوع به تقليد از حماسة طبيعي پديد آمده است. منظومة «داستان حضرت علي (ع) و بندِ بربر» از ديوان جعفرقلي زنگلي را ميتوان يك حماسة مصنوع در زبان كُرمانجي(كُردي شمال خراسان) بهشمار آورد. شاعر كرمانج اين شعر را متأثّر از حماسههاي طبيعي و مصنوعِ قبل از خود سروده است.
خلاصه ماشینی:
دربارة «خاوراننامه» که از جنبة کشتن اژدها، شباهت زیادی به این شعر زنگلی دارد، چنین نوشتهاند: «موضوع اصلی «خاوراننامه»، به سفرها و جنگهای امام علی (ع) در سرزمین خاوران اختصاص دارد، ولایتی که در مرز شمالی خراسان کنونی واقع است و شامل میهنه، نسا، ابیورد و درگز است و این سفرها و جنگها را ظاهرا شاعر از متنی عربی اتخاذ کرده، چنانکه خود به کتاب مذکور چنین اشارت نموده است: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} و به قدرت خیال پروبال داده و بر پایة داستانهای مجعول متن اصلی که به زبان تازی بوده، «خاوراننامه» را بهوجود آورده است، زیرا آنگونه که تاریخ گواهی میدهد، امام علیبنابیطالب (ع)، هیچگاه به مشرق ایران و از جمله به سرزمین خاوران سفر نکرده است و اینگونه قصهها حاصل ارادت عمیق جمعی از پیروان غالی آن امام همام است؛ چنانکه گروهی از مردم افغانستان هنوز معتقدند که مرقد مطهر حضرت علی (ع) در شهر مزار شریف واقع است، نه در نجف اشرف.
1-1- اسکندر: «اسکندری که روایات و قصص معرفی میکنند و در ادبیات فارسی هم داستان او مطرح است، بهکلی با آنچه تاریخ مدعی است، تفاوت دارد و چون در بسیاری از مدارک اسلامی سرگذشت او با ذوالقرنین درهم آمیخته، از آن دو بهعنوان شخصیت واحدی به نام اسکندر ذوالقرنین یاد شده است که سد یاجوج و مأجوج را میسازد» (یاحقی، 1386: 124).