چکیده:
مقاله حاضر در صدد بررسی رویکرد قدرتهای جهانی نسبت به دفاع مقدس با تاکید بر رویکرد محققین روسیه است. پس از گسترش فضای مفهومی موضوع پژوهش، از رویکردهای نظری موازنه قوا و مهار دوجانبه برای تبیین نظری موضوع، استفاده شده است. دادههای پژوهش با بهرهگیری از روش کیفی و از نوع مطالعات اسنادی در متون و پژوهشهای روسی و روش نمونهگیری هدفمند با اشباع نظری گردآوری شدهاند. یافتههای پژوهش حاضر نشان میدهد که جنگ ایران و عراق از نگاه قدرتهای جهانی یکی از پیچیدهترین جنگهای جهان و منطقه بود. این جنگ که به دنبال خلا راهبردی پدید آمده، در ساختار قدرت خاورمیانه شکل گرفت؛ موجب شد تا حکومت بعثی عراق از ماهیت تغییر و تحوّل به وجود آمده در ایران، احساس فرصت و هم احساس تهدید کند. این برداشت، موجب همسویی تدریجی عراق با منافع ایالاتمتحده در منطقه شده و در نهایت سبب شروع جنگ علیه جمهوری اسلامی ایران شد. جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و مقاومت ایران در طول هشت سال دفاع مقدس علیرغم نابرابری در تمام زمینهها با عراق، ارزشیابی و قضاوت همراه با تعریف و تمجید بسیاری از محققان کشورهای مختلف از جمله محققین روسیه را در پی داشته است.
خلاصه ماشینی:
دو کشور ایران و عراق از لحاظ تاریخی همواره به عنوان اصلیترین و قدرتمندترین بازیگران منطقه خلیج فارس شناخته شده اند و مؤلفه های مختلف قدرت ملی آن ها از جمله جمعیت ، منابع طبیعی عظیم ، احساسات ملیگرایانه و وجود رهبران کاریزماتیک در هر دو کشور به این امر کمک کرده است .
هر چند وقوع جنگ میان دو کشور دلایل بسیار متعددی دارد، تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران ، دولت های ایالات متحده تلاش میکردند با حمایت از رژیم شاه ، ضمن حفظ موازنه قدرت میان دو کشور ایران و عراق و ممانعت از تفوق یکی از دو کشور بر منطقه ، از نفوذ شوروی سابق (که روابط تنگاتنگی با عراق داشت ) و دست یابی این کشور به منابع عظیم نفتی منطقه ، جلوگیری کنند.
در این شرایط دولت مردان ایالات متحده بر اساس دکترین کارتر و به دلیل مقابله با اهداف جمهوری اسلامی، حمایت های خود را از رژیم حاکم بر عراق شروع کردند؛ بنابراین عراق در موضعی تهاجمی نسبت به ایران و انقلاب اسلامی قرار گرفت در ادامه به بررسی سیاست شوروی و آمریکا خواهیم پرداخت .
٥. سیاست جنگ همه علیه ایران ایالات متحده بعد از پیروزی انقلاب اسلامی اقدام نظامی علیه ایران به عنوان یکی از قدرت های منطقه را در دستور کار خود قرار داد.