چکیده:
مطابق با استانداردهای جهانی و رهنمودهای سازمان های بین المللی هدایت کننده خوشه های صنعتی، فرایند پیاده سازی خوشه های صنعتی مستلزم انجام پیش اقدام هایی است که در پیاده سازی موفق خوشه ها تاثیرگذار هستند. مانند بررسی چالش های پیشاروی خوشه مورد نظر برای شناسایی عوامل تقویت کننده یا محدودکننده محیط خوشه. این در حالی است که بررسی منابع موجود نشان می دهد که کشورهای درحال توسعه، مقدمه های راه اندازی راهبرد خوشه سازی را فراموش کردند و برخلاف استقبال قابل توجه این کشورها، نتایج مناسبی کسب نکردند. از اینرو، پژوهش حاضر با بکارگیری رویکرد پدیده نگاری، سعی بر پایش عوامل محدودکننده محیط خوشه صنعت فرش استان سیستان و بلوچستان از نگاه ذینفعان دارد. خوشه تحت مطالعه شامل بیش از بیست شرکت خصوصی و دولتی تولیدکننده می شوند که بیش از 6000 نیروی کار و بافنده را در این استان به کار مشغول داشته اند. تجزیه وتحلیل پدیدارنگاری نشان می دهد که از نظر ذینفعان، مشکلات ساختاری به همراه شرایط خاص استان سیستان و بلوچستان که تحت عنوان عوامل زمینه ای از آن یاد می شود، محیطی محدودکننده برای عملکرد موفق خوشه ایجاد نموده اند. ضمن اینکه چالش هایی در سطح کلانتر که به سیاست های اقتصادی و سیاسی کشور ایران در رابطه با صنعت فرش برمی گردد، به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر خوشه این صنعت تاثیرگذار هستند.
خلاصه ماشینی:
تجزیهوتحلیل پدیدارنگاری نشان میدهد که از نظر ذینفعان، مشکلات ساختاری به همراه شرایط خاص استان سیستان و بلوچستان که تحت عنوان عوامل زمینهای از آن یاد میشود، محیطی محدودکننده برای عملکرد موفق خوشه ایجاد نمودهاند.
خوشه صنعتی، کشورهای درحالتوسعه، صنعت فرش ایران، استان سیستان و بلوچستان، پدیدارنگاری مقدمه توسعه بنگاههای کوچک و متوسط یکی از سیاستهای مهمی است که در دهههای اخیر مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است، زیرا این بنگاهها نقش مهمی در رشد و توسعه کشور بازی میکنند (مرادی و زندی پاک، 1396).
مرور ادبیات خوشه برای یافتن دلیل این امر گواه آن بود که در دهههای اخیر، تمرکز پژوهشهای موجود در ادبیات، بر کشورهای توسعهیافته است، در حالی که کار پژوهشی کمتری صورت گرفته است که به صورت نظاممند به بررسی کلیه چالشها و موانع پیشاروی کشورهای درحالتوسعه برای پیادهسازی خوشههایی با عملکرد مناسب بپردازند (Lei & Huang, 2014; Vanzetti et al.
سیر تکاملی پژوهشها در مورد خوشه به دنبال طرح این مباحث، پژوهشها بر انباشتگی جغرافیایی و توسعه منطقهای توسط خوشههای صنعتی تمرکز نمودند و نتایج تجربههای حقیقی خوشهها در سراسر جهان نشان میدهد که انباشتگی سازمانی شواهدی را فراهم نموده است که بیانگر اثربخشی انباشتگی فضایی فعالان یک صنعت در یک منطقه جغرافیایی هستند (Hill & Naroff, 1984; Lomi, 1995; Porter, 2000; Sorenson, 2003; Tan, 2006).
بدین وسیله، وی در پژوهش خود عنوان میکند که راهبردهای نامتمرکز خوشه نهتنها اثرهای مثبت ملی ایجاد نمیکند، بلکه تناقضهایی را بهوجود میآورد، زیرا هنگامی که تلاش برای رشد و توسعه بدون در نظرگرفتن قابلیتهای اقتصادی و اجتماعی محلی صورت گیرند، فقط رقابت نامتوازنی را تشکیل میدهد که آسیبزننده است.