چکیده:
هدف مقاله حاضر کاوشی در ماهیت سوبژکتیویته در فضای نئولیبرال ناموزون امروز در حیات اجتماعی مرزهای ایران و بهطور خاص، شهر بانه است. بدین منظور در چارچوب روایتی مردمنگارانه در شهر بانه در مرز ایران – عراق به مواجهه فرهنگ محلی و بازار نئولیبرال جهانی پرداختهایم. پرسش ما این است که مواجهه شهری مرزی بانه با فضای نئولیبرال اقتصاد ایران و فضای سیاسی دولت چگونه سوبژکتیویته را برساخت و مفصلبندی میکند؟ روش این مقاله ترکیبی از مردمنگاری و خودزندگینامهنویسی است. روایت ما از مردمنگاری این مواجهه بیانگر آن است که در رابطه با چگونگی رویارویی با نئولیبرالیسم، الگویی عام در جهان و حتی در یک کشور خاص وجود ندارد و کاوش در این حوزه، کاوش در زمینههای خاص تجربه مورد نظر است، در فضای اجتماعی ناموزون ایران و در شهر بانه، سوبژکتیویته در میانه میدان اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی هستی سرشار از مخمصه، اقبال و بد اقبالی دارد. سوبژکتیویته نه آزاد و مستقل و نه سیال و ترکیبی بلکه شکننده و آسیب پذیر است. حاکمیت مولفههای نئولیبرال و مناسبات بازار و دولت در شکل خاص آن در شهر بانه به سپهر حیات روانی افراد، حیات خانوادگی و دیگر مناسبات اجتماعی ورود پیدا کرده، فردی شکننده برساخت شده، ناپایدارسازی فرهنگی و اجتماعی زندگی نمادین تغییراتی در راستای تغییر هنجارهای اجتماعی و ارزشهای فرهنگی، کالاییشدن روابط انسانی و درنهایت برساخت سوبژکتیویته شکننده در میانه بازار و دولت ممکن ساخته است.
خلاصه ماشینی:
مقاله حاضر در درجه اول حاصل تجربه زیسته مردمنگار در بستر مورد مطالعه بوده و حقیقت امر آن است که یافتن افراد کلیدی یا مطلع 1 به شیوه معمول در این بستر کاری بسیار دشوار بود چرا که اکثریت عاملان شرکتکننده را افرادی تشکیل میدهند که بیشتر دارای وضعیت ذهنی منفعتگرا و واقعبین -به معنای انجام هر آنچه به اهداف و نیازهای من کمک میرساند- هستند و از هرگونه برداشت یا بینش خاصی که به شکلی جمعی به بیان مشکلات و مسائل اجتماعی بپردازد خالیاند.
gatekeepers 3- تحلیل یافتهها و میدان مورد مطالعه شهرستان بانه چه بهلحاظ جغرافیایی و چه بهلحاظ فرهنگی تا همین اواخر دارای وضعیتی حاشیهای و بسته بود و مردم این شهرستان فرهنگ و تاریخ اجتماعی خاص خود را داشتند؛ بنابراین طبیعی است که ارزشهای محلی مختص به خود را پرورش داده و فرهنگ متمایزی نیز در جامعه تولید نمایند؛ اما امروزه بهواسطه موقعیت مرزی و همچنین گسترش بازارهای جهانی وضعیتی استثنایی را به دست آورده است، چرا که طی سالهای اخیر خیل عظیمی از کالاهای جهانی به بانه سرازیر شده و از تمام نقاط ایران برای خرید کالا به این شهرستان سفر میکنند که شاید در طول تاریخ با این وسعت با جهان خارجی و کالاهای آن مواجهه و برخورد نداشته و هرگز تجربه چنین تحولاتی را از سر نگذرانده باشد.
در این چارچوب همواره مردم محلی که جزئی از گروههای «در حاشیه مانده 1 » -اگر نگوییم به حاشیه رانده شده- جامعه ایران بودند همواره به مرز بهعنوان مفر و یا منبعی برای از سرگذراندن بحرانهای منطقهای و بینالمللی نگریستهاند که نوعی مرزآگاهی فرهنگی، سیاسی و در رابطه با موضوع ما در این مقاله اقتصادی را بهدنبال داشته است.