خلاصه ماشینی:
"پایان کار میرزا آقا خان نوری اعتماد الدوله مقدمه میرزا آقا خان نوری اعتماد الدوله از رجال سرشناس دورهء قاجار است که مدت سی و سه سال(از 1242 قمری تا 1275 قمری)در دربار سه تن از پادشاهان این خاندان مشاغل و منا صب عالی و مؤثری چون وزارت لشکر و صدارت عظمی بعهده داشته و در خلال این زمان چه بسیار که باتدابیر و نفوذ خویش،مدار بسیاری از وقایع و امور را بمصلحت زمان یا بسود خود و یا بصلاح دیگران تغییر داده است ولی، با تمام این احوال و با وجود اینکه این مرد خود مدت هفت سال بقلم سرهنگ دکتر جهانگیر قائم مقامی (از محرم 1168 تا محرم 1275 قمری)صدر اعظم مقتدر ایران بوده است باز تاریخ زندگیش،هنوز آنگونه که باید روشن نشده و تا جائی که نگارنده آگاهی دارد ترجمه حال مستقلی هم از او جز دو مقاله در دست نیست و این دو مقاله یکی بقلم شادروان خان ملک ساسانی است که در جلد نخست کتاب «سیاستگران دورهء قاجاری»انتشار یافته است1ولی چون در تدوین و نگارش آن،متأسفانه رعایت اصل بیطرفی نشده و خالی از اغراض نیست،باید آن را با قید احتیاط تلقی کرد شرححال دوم شرحیست در مجموعهای بنام صدر التواریخ متضمن شرححال چند تن از صدور دورهء قاجار که نسخهای غیر چاپی از این مجموعه بشماره 245-ج خطی،در کتابخانه دانشکده ادبیات تهران موجود است ولی متأسفانه قسمت بیشتر شرححال میرزا آقا خان از این کتاب افتاده و جز چند صفحه از آغاز و انجام آن باقی نیست و اما برای آگاهی بیشتر خوانندگان این را هم بگوئیم که در ناسخ التواریخ تألیف میرزا محمد تقی لسان الملک سپهر نیز در یک موضع میبینیم که مؤلف،ترجمه (1)-این کتاب در دو جلد بوسیله کتابفروشی طهوری بچاپ رسیده است."