چکیده:
یکی از چالشهای اوراق بهادار اسلامی، تفاوت سلیقههای بانیان انتشار اوراق و سرمایهگذاران در پرداخت سود میاندورهای است. بانیان تمایل کمتری به پرداختهای سود میاندورهای دارند؛ زیرا ممکن است دچار مشکلات نقدینگی و در برخی موارد نیازمند دریافت تسهیلات کوتاهمدت شوند که این امر منجر به افزایش هزینه مالی آنها میشود؛ در مقابل، سرمایهگذاران تمایل به دریافت کوپن اوراق در بازههای کوتاهمدت دارند تا به واسطه سرمایهگذاری مجدد، بازدهی موثر خود را افزایش دهند.
در این پژوهش، به روش توصیفی ـ تحلیلی و با مطالعه ساختارهای مشابه در اوراق قرضه متعارف و تحلیل و تطبیق آنها با ساختارهای اوراق بهادار اسلامی، الگویی نوآورانه برای رفع این چالش ارائه میشود. الگوی طراحیشده با نام اوراق قابلتفکیک و قابلتبدیل شباهتها و تفاوتهایی با اوراق قرضه تفکیکی متعارف دارد. در الگوی طراحیشده، علاوه بر امکان معامله اصل اوراق و کوپن آن به صورت جداگانه در دو نماد مجزا با نامهای «اوراق پایه» و «گواهی سود»، قابلیت تبدیل حجم معینی گواهی سود به اوراق پایه نیز وجود دارد. در این تحقیق الگوهای عملیاتی اوراق اجاره، مرابحه و سفارش ساخت قابلتفکیک و قابلتبدیل ارائه و از منظر فقهی و مالی بررسی و تحلیل شده است. ماهیت فقهی معامله گواهی سود مبتنی بر تنزیل دین بوده که از نظر مشهور فقهای امامیه بلااشکال است؛ همچنین تبدیل گواهی سود به اوراق جایزه از باب معاوضه دین با عین از منظر فقهی صحیح است.
One of the challenges of Islamic securities is the differing tastes of issuers and investors in paying intermediate profits. issuers are less inclined to pay intermediate profits because they may have liquidity problems and in some cases may require short-term facilities, which may lead to higher financial costs, while investors tend to receive short-term coupons to increase their effective returns through reinvestment. In this descriptive-analytical study, by analyzing similar structures in conventional bonds and analyzing them and comparing them with Islamic securities structures, an innovative model is presented to address this challenge. The design pattern, with a well-defined and well-documented bonds, has similarities and differences with conventional separated bonds. In the designed pattern, in addition to the possibility of dealing in the principle of its securities and its coupon separately in two distinct symbols, with the names of "base papers" and "certificate of profit", there is also the ability to convert the specified volume of certificate of earnings to the base notes. In this research, the operational models of Ijareh, Murabahah, and Istisna sukuks are presented in a verifiable and verifiable manner and are investigated from an Islamic jurisprudence and financial point of view.
خلاصه ماشینی:
این شیوة انتشار اوراق بهادار اسلامی در بازار سرمایه، با ایجاد دو بازار برای گواهی سود و اصل اوراق (اوراق پایه) و فراهمکردن امکان تبدیل اوراق بین این دو بازار، بازارگردانی و نقشآفرینی بیشتر این رکن را تسهیل و کمهزینهتر میکند و همچنین از طریق افزایش تعداد پرداختهای بین دورهای، نرخ بازدهی مؤثر سرمایهگذاران را افزایش خواهد داد.
مبانی نظری و پیشینه پژوهش اگرچه الگوی اوراق بهادار اسلامی قابلتفکیک سود از اصل، ایدهای بدیع از سوی نگارندگان این پژوهش در توسعه ابزارهای مالی اسلامی محسوب میشود و طبق بررسی صورتگرفته در تحقیقات مختلف و در بازارهای مالی کشورهای گوناگون، ابزاری که بهطور کامل با آن مشابهت داشته، یافت نشده است، اما شبیهترین ابزار از جهت کارکرد به این الگو، اوراق قرضه تفکیکشده (STRIPS: Separate Trading of Registered Interest and Principal of Securities ) است که اولینبار توسط خزانهداری آمریکا طراحی و مورد استفاده گرفت؛ ازاینرو، در این بخش به پژوهشهای مرتبط با این اوراق و موضوعات مختلف درباره آن اشاره شده است.
ب) از دیدگاه سرمایهگذار سرمایهگذاران اوراق بهادار اسلامی قابلتفکیک و قابلتبدیل از یکسو با توجه به افزایش توالی کسب سود میاندوره، امکان افزایش نرخ بازدهی خود را دارند و از سوی دیگر امکان دریافت سود روی گواهیهای سود میاندوره ـ در صورت تبدیل گواهیهای سود به اوراق پایه جدید ـ نیز وجود دارد؛ بنابراین مزیتهای اصلی این الگو پرداخت سود برای سرمایهگذاران به شرح ذیل است: 1.