چکیده:
نقد چیست؟ رابطه آن با ارزش چگونه است؟ جایگاه آن، کدام است؟ و دهها پرسش دیگر در
حوزه «نقد» از مسائل مهمی است که برای توسعه علم و نوآوری در دانش، ضرور و لازم به
نظر میآید آنچه در این مقاله خواهید خواند، توضیح نکاتی چند درباره مقوله «نقد»
است. این مقاله ناظر بر کتابی نوشته شده که به تازگی درباره نقد چاپ و منتشر شده
است که به ظاهر از ذک ر برخی نکات مهم در آن غفلت شده است. مسائل مورد بحث در این
مقاله عبارتند از:
1. رابطه نقد و ارزش.
2. تعریف درست نقد مورد توجه محافل علمی.
3. جایگاه نقد.
4. ضرورت نقد.
5. کارآئی نقد.
خلاصه ماشینی:
"از بین این عقاید و آرای پیروان مکاتب و مذاهب مختلف کسانی هستند که عقایدشان درست است یا آنکه در میان احکام و داوریهای ذهن یک انسان، حتما مواردی وجود دارد که درست است؛ پس چرا باید همه انسانها حرکت فکری را با شک آغاز کنند؟ و نیز چرا باید هر انسانی در تمامی داوریهایش شک و تردید روا دارد؟ در پاسخ این پرسش باید گفت که در مورد امکان وجود موارد درست؛ در میان عقاید موجود انسانها، به این نکته باید توجه کرد که اگر بنا را بر این بگذاریم که از این همه عقاید و جهانبینیهای موجود، یکی درست است، حال افرادی که پیرو آن عقاید هستند، با پیروان عقاید باطل چه فرقی خواهند داشت؟ برای اینکه آنکه بر صواب است و آنکه بر خطا است، هیچ کدام شخصا تحقیق نکردهاند و هر دو، عقاید خود را تنها از راه تعلیم و تلقین پذیرفتهاند؛ بنابراین ترجیح یکی بر دیگری مبنایی نداشته، بلکه براساس تصادف خواهد بود.
در این جستوجو حضرت ابراهیم در شب تاریک به این نتیجه میرسد که فلان ستاره پروردگار او است، اما ابراهیم به این علم و آگاهی قناعت نمیکند، بلکه به بررسی و نقد آن نیز میپردازد؛ برای اینکه انسان بهخاطر محدودیت نیروهای ادراکی و امکانات دستیابیش به کائنات همیشه باید به این نکته توجه داشتهباشد که دانش و معرفت او نیازمند اصلاح و تکمیل است."