چکیده:
در دهه های اخیر شاهد رشد سریع و روزافزون جمعیت شهرها و افزایش سریع شهرنشینی بوده ایم. یکی از مشهورترین عوارض توسعه سریع شهرنشینی در کشوری مثل ایران، پیدایش پدیده های زیست محیطی بوده است. یکی از مهمترین چالش های امروز شهرهای ایران موضوع آب شهری است، چالشی که می تواند بحرانی جدی بیافریند. یکی از جدیدترین رویکرد شهر حساس به آب است. شهر حساس به ، هم از جهت کمآبی و هم پرآبی ، رویکردها در برابر بحران آب شهری آب، جایی است که در آن محیط مصنوع و محیط طبیعی در تعادل باشند. در اینگونه شهرها محیط زیست طبیعی و ساختمانی در توازن قرار دارند. دانشمندان مدیریت پیشرفته منابع آب بنا بهضرورت و به منظور حل این مشکل شیوه ای را برای مدیریت منابع آب پیشنهاد نمودند که تامین حداکثری منافع متضاد همه ذینفعان را امکان پذیر سازد. این روش برنامه ریزی و طراحی شهری حساس به « انعطاف پذیر و شفاف را اصطلاحا ، مشارکتی ، هماهنگ، چند رشتهای ، چندبخشی مینامند. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی و تحلیلی مولفه های شهر حساس به آب را تبیین و جایگاه آب در »آب فرایند برنامه ریزی و طراحی شهری، در بستر پارادایم شهر حساس به آب مشخص مینماید.
خلاصه ماشینی:
برای دستیابی به این توسعه در بخش منابع طبیعی و کشاورزی ، مدیریت صحیح و برنامهریزی مناسب کاربری زمین لازم است (Molhotra,1980).
بااینحال میتوان به چند مورد از مطالعاتی که در چارچوب پژوهشهای نزدیک به موضوع این مقاله پرداختهاند اشاره نمود: عدهای از پژوهشگران اثرات توسعه شهری بر منابع آب شهر کرمان را بررسی کردهاند(حاج ملک، حافظی مقدس،1386).
در پژوهشی برنامهریزی کاربری بهینه اراضی در مناطق حساس شهری(مطالعه موردی: رود دره فرحزاد) مورد ارزیابی واقعشده است (محمودی و رفیعیان،1388).
در حوزه بررسی رابطه بین تغییرات کاربری اراضی و کیفیت منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز قرهسو، استان گلستان) در مقالهای پژوهشی در مقیاس منطقه از بعد کیفیت منابع آبی موضوع را موردبررسی قراردادهاند (راحلی نمین، سلمان ماهینی،1392)، در جدیدترین پژوهش ابراهیمی دهکردی در کتاب شهر حساس به آب، شاخصهای طراحی و برنامهریزی شهری حساس به آب را تبیین و تجارب در این زمینه را مورد ارزیابی قرارداده است(ابراهیمی دهکردی، 1397).
مدیریت منابع آب در مناطق شهری، با سه چالش حیاتی در مدیریت منابع آبی، حوضههای رودخانه و محیطهای ساحلی و نهایتا کیفیت زندگی مردم مواجه هستند: جمعیتی بهسرعت در حال رشد با تغییر شیوه زندگی و ارزشها تغییرات آبوهوایی بسیار متغییر ایجاد محیط اقتصادی چالشبرانگیز شهرهای حساس به آب به شهرهایی اشاره دارد که در آنها نهفقط استفاده و تصفیه آب از اهمیت برخوردار است بلکه توجه به حفظ و نگهداری از اکوسیستمهای آبی نیز در اولویت قرار دارند(مؤمنی و مؤمنی؛7؛1393).
Abstracts of the National Conference of land management, soil erosion, Sustainable Development Arak.