چکیده:
هدف از این پژوهش استخراج، بررسی و تحلیل نگاشتهای استعاری و طرحوارهای در مفهوم اجل در آثار مولوی است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و با مطالعه و استخراج اشعار مرتبط با مفهوم اجل در آثار مولوی استعارهها براساس نظر کووچش (2010) تحلیل شده و دستهبندی طرحوارهها نیز براساس ایوانز و گرین (2006) صورت گرفته است. یافتههای پژوهش نشان داد که این مفهوم انتزاعی در تجسم ذهنی مولانا بهصورت مفاهیم عینی بازنمایی و در شعر متجلی میشود. بررسی طرحوارههای تصویری در استعاره اجل در آثار مولانا نشان داد که بیشترین نوع طرحواره یافت شده در اشعار طرحواره وجودی است. یافتهها از بهکارگیری طرحوارههای مختلف نوعی شیء و جاندارنمایی مفهوم مرگ را نشان میدهد و در موارد دیگر اجل بهصورت حرکت، مسیر، هدف، جهت و ظرف بازنمایی شده است. همچنین نگاشت حوزههای مبدا معرفی شده توسط کووچش با آنچه در اشعار مولوی به کار رفته حکایت از این دارد که بجز دو حوزه «ساختمان و بنا» و «سرما و گرما» سایر حوزههای مبدا با هم همخوانی دارند و از این میان حوزهها «حرکت و جهت»، «نیرو» و «اعضای بدن» از بیشترین بسامد برخوردار است. علاوه بر سیزده حوزه مبدا معرفی شده توسط کووچش، در اشعار مولوی «خواب» نیز به عنوان حوزه مبدا دیگری برای استعاره مرگ یافت شد.
خلاصه ماشینی:
این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام ، و با مطالعه و استخراج اشعار مرتبط با مفهوم اجل در آثار مولوی، استعاره ها براساس نظر کووچش (٢٠١٠) تحلیل شده و دسته بندی طرحواره ها نیز براساس نظر ایوانز و گرین (٢٠٠٦) صورت گرفته است .
این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده ، نخست مطالعات نظریه پردازان دربارۀ مبحث استعاره توصیف و بررسی شده و سپس با مطالعه و استخراج اشعار مرتبط با مفهوم اجل در آثار مولوی، استعاره های مفهومی و نگاشتهای استعاری مرتبط با مفهوم اجل در اشعار مولوی از دیدگاه کووچش (٢٠١٠) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و یافته های نگاه طرحواره ای دسته بندی شده است .
برای تحلیل توصیفی داده های پژوهش برمبنای نظریه استعاره مفهومی و استخراج نگاشتها و طرحواره های تصویری، غزلیات شمس و مثنوی مولوی مورد توجه قرار گرفته و مفهوم اجل در موارد برجسته و پرتکرار آن به عنوان نمونه در این پژوهش بررسی شده است .
همان گونه که پیش از این ذکر شد، کووچش (٢٠١٠) سیزده حوزه مبدأ را معرفی کرده که از این قرار است : اعضای بدن ، سلامتی و بیماری ، حیوانات ، گیاهان ، ساختمان و بنا، ابزار و ماشین آلات ، ورزش و بازی ، پول و معاملات اقتصادی ، آشپزی و غذا، گرما و سرما، تاریکی و روشنایی، نیرو، حرکت و جهت (همان : ٢٣- ١٨).