چکیده:
فشار روانی که به مادران کودکان اوتیسم وارد میشود، منجر به کاهش خودکارآمدی این مادران میشود. پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خودکارآمدی مادران دارای کودک اوتیسم انجام گرفته است. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با پیشآزمون - پسآزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش را مادران دارای کودک اوتیسم شهر اصفهان تشکیل دادند که از میان آنان 30 نفر به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند و با گمارش تصادفی به دو گروه آزمایشی (15 نفر) و گواه (15 نفر) تقسیم شدند. به دلیل ریزش نمونه، 10 نفر در گروه آزمایش و 12 نفر در گروه گواه باقی ماندند. ابزار پژوهش، مقیاس خودکارآمدی مادران برکلی ساخته هالووی و همکاران (2005) بود. گروه آزمایش هشت جلسه ۹۰ دقیقهای درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد را دریافت کردند و برای گروه گواه هیچ مداخلهای اعمال نشد. دادهها با بهرهگیری از تحلیل کوواریانس چندمتغیره (مانکوا) تجزیهوتحلیل شدند. نتایج نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش خودکارآمدی و مولفههای آن (مسئولیتپذیری، خودمدیریتی، پذیرش فرزند و ارزیابی مثبت فرزند) در مادران دارای کودک اوتیسم موثر بوده است (0/05>p). از این رو میتوان گفت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد میتواند در افزایش خودکارآمدی مادران دارای کودک اوتیسم موثر باشد و از طریق این نوع درمان میتوان به مادران دارای کودکان اوتیسم کمک کرد.
Given the unique stresses inherent in raising a child with autism, mothers may find it challenging to maintain a positive sense of self-efficacy. This study sought to determine the effects of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) on self-efficacy of mothers of children with autism. This quasi-experimental research had a pretest-posttest control group design. The statistical population of the study included mothers of children with autism in Isfahan from among whom 30 individuals were selected via convenience sampling and were randomly assigned to experimental (N=15) and control (N=15) groups. Due to subject attrition, the sample size reduced to 10 and 12 in the experimental and control groups, respectively. The data were collected by Berkeley Parenting Self-Efficacy Scale- Second Grade Version (Holloway et al., 2005). The experimental group received eight 90-minute sessions of ACT, while the control group received no intervention. The data were analyzed by multivariate analysis of covariance (MANCOVA). The results showed that ACT was effective in increasing self-efficacy and its components (responsibility, self-management, accepting child as an individual, and positive evaluation about child) among mothers of children with autism (p<0.05). Findings suggest that ACT can be effective in promoting self-efficacy of mothers of children with autism and may have promise in helping mothers better adjust to the difficulties in raising such children.
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خودکارآمدی مادران دارای کودک اوتیسم انجام گرفته است .
حیدری و همکاران (١٣٩٥) در پژوهشی با عنوان اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر درماندگی روان شناختی و افکار خودآیند منفی مادران کودک مبتلا به اختلال طیف اوتیسم نشان دادند که میان گروه آزمایش و شاهد در نمرات متغیر درماندگی شناختی و فراوانی و باور به افکار خودآیند مادران تفاوتی معنادار وجود دارد.
نتایج پژوهش نیک نژادی و دهقان سفیدکوه (١٣٩٤) نیز درباره اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش شادکامی و شفقت بر خود در مادران دارای کودکان اوتیسم شهر اصفهان حاکی از آن است که این نوع درمان در مادران کودکان اوتیسم مؤثر است .
Holloway, Suzuki, Yamamoto & Behrens 3.
در جدول شماره ٢ میانگین و انحراف استاندارد مؤلفه های خودکارآمدی(مسئولیت پذیری ، خودمدیریتی ، پذیرش فرزند و ارزیابی مثبت فرزند) مادران دارای کودک اوتیسم پیش و پس از درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به تفکیک دو گروه آزمایش و گواه ارائه شده است .
به این معنا که میانگین نمرة همۀ مؤلفه های خودکارآمدی (مسئولیت پذیری، خودمدیریتی، پذیرش فرزند و ارزیابی مثبت فرزند) در گروه آزمایش نسبت به گروه گواه بیشتر بوده ، بنابراین درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش تمام مؤلفه های خودکارآمدی مادران دارای کودک اوتیسم مؤثر بوده است .
همچنین با توجه به نتایج پژوهش ، پیشنهاد میشود که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد به منزلۀ یک مداخله درمانی در زمینۀ افزایش خودکارآمدی مادران دارای کودک اوتیسم در مراکز مشاوره و مراکز درمانی اوتیسم به کارگرفته شود.