چکیده:
یکی از چالشهای فکری مشرکان در طول تاریخ، علیرغم اعتقاد به توحید در خالقیت و وحدت صانع، تردید در مسئله «توحید ربوبی» بوده است که قرآن با طرح این اندیشه کلامی و بیان دلایل روشن، بدان پرداخته است. اهتمام به هدایتگری با حفظ کرامت و آزادی مردم در گفتوگو و تضارب آراء و مطالبه براهین مخالفان، با هدف بیداری فطرت، برانگیختن عقول و پویایی اندیشههای مخاطبان، از ویژگیهای قرآن و فرهنگ اصیل اسلامی است. پیامبر اکرم(ص) نیز بر پایه قرآن کریم، با دعوت مشرکان به آیین توحیدی اسلام، هدایتگری و اقناع آنان و استقبال از اشکالات و انتقادات مخالفان در مسائل اعتقادی و دینی، از روش «احتجاج» بهره گرفته است. این پژوهش با تبیین، بررسی و تحلیل چگونگی و انواع سیره احتجاجی پیامبر اکرم(ص) در قرآن با محوریت قدرت خداوند، به منظور اثبات توحید ربوبیت خدای سبحان شکل گرفته است.
خلاصه ماشینی:
به عبارت دیگر، در این مقاله چگونگی کاربرد شیوه احتجاجی پیامبرJ با در نظر گرفتن قدرت خداوند، در قالب قیاسها و جدلهای احسن در اثبات توحید ربوبی تبیین شده است.
پیامبر اسلامJ برای نفی این طرز فکر،با آنان احتجاج کرده و از سویی، ناتوانی بتها را از اعطای شنوایی، بینایی و قدرت درک و فهم به انسان و از سوی دیگر، توانایی خدا بر عذاب را حجت و دلیلی بر بطلان عقاید شرکآلودآنان آورده و در اثبات توحید ربوبیت خدا میفرماید: (أرأیتم إن أخذ الله سمعکم و أبصارکم و ختم علی قلوبکم من إله غیر الله یأتیکم به انظر کیف نصرف الآیات ثم هم یصدفون(؛ مرا گویید، اگر خدا گوش و چشمهای شما را گرفت و مهر بر دل شما نهاد (تا اینکه کور و کر و جاهل شدید)، کدام خدایی غیر از خدای یگانه است که این نعمتها را به شما بازدهد؟!
در این آیه پیامبر اکرمJ در رد ادعای مشرکان و کفار، دو حکمت یا برهان در جهت اثبات ربوبیت خداوند اقامه کرده است که در ذیل به آنها اشاره میشود.
پیامبر اسلامJ نیز در احتجاج با مشرکان، در اثبات ربوبیت خداوند و نفی شرک از ذات باریتعالی، از این عقیده خصم بهره جسته است و در استدلال خود، که از نوع جدال احسن است، بر آفرینش زمین و آسمان و انتظام بخشیدن بدانها به واسطه قدرت خداوند و ناچیز شمردن بتهای معبود مشرکان استفاده کرده است که در ادامه به تقریر استدلال میپردازیم.