چکیده:
امروزه نفوذ و ورود تکنولوژی به عرصههای مختلف زندگی بشر، بر کسی پوشیده نیست. جوانب مختلف زندگی روزمره تحت تاثیر تکنولوژی قرار گرفته است به نوعی که در مواردی به سختی بدون تکنولوژی میتوان به زیستن ادامه داد. ادارات و سازمانهای مختلف نیز از نفوذ تکنولوژی مصون نماندهاند و بنحوی درگیر این امر شدهاند. دستگاه قضایی نیز از جمله ادارات و سازمانهایی است که از ورود فناوری و تکنولوژی استقبال کرده است. در کشور ایران طی دو دهه اخیر تکنولوژی ورود پیدا کرده و دستگاه قضایی توانسته در طول این دو دهه به تدریج خود را با پیشرفتهای تکنولوژی تطبیق دهد و از آنها استفاده کند. گرچه در ایران سیستم قضایی هنوز نتوانسته بطور کامل از تکنولوژی بهره ببرد لیکن با بررسی مسیر و روند دستگاه قضایی، این امید وجود دارد که دستگاه قضایی در آینده کاملا منطبق با تکنولوژیهای نوین گردد. در این مقاله هدف آن است که تاثیر تکنولوژی و فناوری به صورت مصداقی در سیستم قضایی مورد بررسی قرار گیرد. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی انجام شده است. پژوهشگر با بهرهگیری از منابع کتابخانهای توانسته به این نتیجه دست یابد که پیشرفت دانش و بکارگیری آن در دستگاه قضایی دو نتیجه عمده به دنبال داشته است: نخست، کاهش زمان رسیدگی به پروندهها و حذف تشریفات زائد از دادرسی و دوم، کاهش هزینههای فرآیند رسیدگی قضایی به پروندهها.
خلاصه ماشینی:
حال چنانچه با استفاده از تکنولوژی تشریفات دستو پاگیر از میان برود، بزهدیده یا خواهان از ادامه مسیر ناامید نمیشود و مجرم با سرعت و قطعیت بیشتری به سزای عمل خود میرسد و این امر از طرفی سبب میشود، خوفی در دل مرتکب ایجاد شود و این خوف، او را از ارتکاب مجدد بزه باز دارد و از طرف دیگر سایر افراد با مشاهده تسریع در روند رسیدگی به جرائم، به نوعی پیشگیری خودمحور از جرم ایجاد میکنند.
این بدان معناست که برخلاف گذشته که وکلا یا اصحاب دعوی یا سایر مرتبطین با این امر که برای دسترسی به اطلاعات موردنیاز پروندهها ناگزیر از مراجعه به محل و بررسی کردن اوراق و اسناد کاغذی بودند، اینک بدون مراجعه فیزیکی و با استفاده از اینترنت -که ابزار فراهم کننده ارتباط از راه دور است- و بدون بررسی اوراق و اسناد کاغذی، همان اوراق و اسناد را به صورت دیجیتال در رایانه، بررسی کرده و به هدف خود برسند و در این صورت از مراجعه فیزیکی که تبعاتی همچون اتلاف وقت و هزینه و غیره را شامل میشود، بینیاز گردند (Moss,2004: 27).
ملاحظه میشود که فورتیه نیز از برقراری ارتباط میان پیشرفت دانش و مدیریت قضایی، تکیه و تأکید بر افزایش کیفیت ارائه خدمات دستگاه قضایی دارد که این امر با کاهش زمان و هزینه مقرون استفاده از دانش و تکنولوژی در مدیریت پروندهها، صورت میگیرد (Velicogna,2006: 125).
حال در این مبحث تلاش بر آن است که بررسی شود، استفاده از تکنولوژیهای مدرن چگونه میتواند مدت زمان فرآیند رسیدگی را کاهش دهد؟ یا به عبارت دیگر تکنولوژی چگونه میتواند مسیر دادرسی را کوتاه نماید؟ در پاسخ باید گفت قطعا کوتاه نمودن مسیر دادرسی، با حذف تشریفات زائد، میسر نخواهد بود.