چکیده:
رودلف اتّو متکلم و دینپژوه آلمانی قرن بیستم، در اثر مشهور خود موسوم به مفهوم امر قدسی، با رویکردی پدیدارشناسانه به بحث دربارهی امر مقدس و مواجههی با آن، بهعنوان نومینوس پرداخته است. او نومینوس را امری فراتراز عقل، متمایز، مقدس و ناشناختی تلقی کرده است. ازایننظر نومینوس نوعی با حقیقت وجود شباهت دارد که موضوع اصلی عرفان اسلامی است. عزیز نسفی عارف نامی قرن هفتم، از حقیقت وجود بهعنوان اولین مرتبهی ذات حق یاد کرده است. این پژوهش به تحلیل و تبیین اندیشههای نسفی دربارهی حقیقت وجود، بر مبنای نظریات اتّو دربارهی امر قدسی و مواجهه با آن پرداخته و شباهتها و تفاوتهای موجود در آنها را موردبررسی قرار داده است. درمجموع اگرچه در ظاهر امر، نومینوس و حقیقت وجود مشابه بهنظر میرسند، اما تفاوت در جایگاه و مبانی فکری نسفی و اتو سبب شده تا در جزئیات اندیشهی این دو دربارهی امر قدسی و مواجههی با آن، تفاوتهایی باقی بماند.
خلاصه ماشینی:
بررسی حقیقت وجود و مواجهه با آن در آثار عزیز نسفی (با تأکید بر آرای رودلف اتو) عظیم حمزییان طناز رشیدینسب چکیده رودلف اتو متکلم و دینپژوه آلمانی قرن بیستم، در اثر مشهور خود موسوم به مفهوم امر قدسی، با رویکردی پدیدارشناسانه به بحث دربارهی امر مقدس و مواجههی با آن، بهعنوان نومینوس پرداخته است.
درمجموع اگرچه در ظاهر امر، نومینوس و حقیقت وجود مشابه بهنظر میرسند، اما تفاوت در جایگاه و مبانی فکری نسفی و اتو سبب شده تا در جزئیات اندیشهی این دو دربارهی امر قدسی و مواجههی با آن، تفاوتهایی باقی بماند.
ازنظر وجودشناسی، به عقیدهی صوفیه، حق تعالی در ذات خود، در نهایت خفا و بیمانندی است و بهواسطهی آفرینش، آشکار، ظاهر و دارای شباهت میشود؛ یعنی ظهور حق در صورت اغیار است و بههمیندلیل آدمی قادر به درک حضور ذات او نیست (7، ص: 231)؛ به عبارتی آنچه وحدت وجود نامیده میشود، وحدت موجودات با حضرت حق، در مرتبهی اسماء و صفات است، نه مرتبهی ذات (3، صص: ۱۵۹- ۱۶۲)؛ زیرا عرفا در جهانبینی خود قائل به عوالم یا مراتب هستی در پنج مرتبه یا حضرات خمسه بودهاند که در طول یکدیگر قرار دارند و عبارتاند از: 1.
۴. مقایسهی مواجهه با حقیقت وجود یا مواجههی با امر قدسی مسألهی مواجهه با حقیقت وجود که در عرفان، رؤیت و شهود خوانده میشود، از همان ابتدا با مواجههای که اتو میگوید تمایزاتی دارد؛ زیرا نسفی بنابر عرفان عملی، سلوک را در طی مراتبی میداند که از آنها بهعنوان «مقام» یاد میکند و در هر مقام، حالاتی وجود دارد که مخصوص آن مقام است.