چکیده:
در سدة نهم همزمان با حکومت تیموریان، باورهای شیعی در اعتقادات عامیانه رخنه یافت .
رسمی شدن مذهب تشیع در سال های ابتدایی حکومت صفویه، این روند را تسریع کرد . تغییرات مذهبی
سده های میانه و پس از آن، الگوهای اعتقادی جامعة ایرانی را متاثر ساخت. مسئلة رویا و تعبیر خواب که از
سده های نخستین هجری در میان مسلمانان تحت تاثیر آیات قرآن، احادیث و همچنین نفوذ میراث تمدنی
ایرانی و عبری بسیار مورد توجه بود، به عنوان یکی از نمودهای فرهنگی جامعه، تجلّیگاه باورها و اعتقادات
مذهبی شد. برخی داده های تاریخی موید ورود مضامین فرهنگ شیعی به رویاهای نخبگان و همچنین عامة مردم میباشند. این تغییرات، کنش خوا بگزاران و مولفان رساله های تعبیر خواب را تحت تاثیر قرار داد و
به شکل ورود نمادهای شیعی جلوه گر شده است.
The Shiite beliefs penetrated the people's opinion in the ninth century, along with the Timurid rule. The formalization of the Shi'a religion has accelerated this trend in the early years of Safavid rule. The religious changes of the Middle Ages and later, influenced the creation of the belief patterns of society. Dream and interpretation was manifestations of religious beliefs as one of the Cultural representation of a society that flourished among Muslims influenced by Quranic verses, hadiths, as well as the influence of Iranian and Hebrew civilization heritage. Some historical data confirm the entry of the themes of Shiite culture into the dreams of the elites and the public. These changes influenced the actions of the dream interpreter and the authors of the treatises of the interpretation, and the Shi'i symbols appears in the two parts of the text and the pre text of the treatises of the interpretations.
خلاصه ماشینی:
com تاریخ دریافت : ٩٧/٠٦/٢٦ تاریخ تأیید: ٩٨/٠٢/١٤ Analyzing the Reflection of Religious Changes in Iranian Society on Dream Interpretation Books from Timurid to Safavid and Qajar Era 1 Zeynab Eyvazi 2 Alireza Mollaiy Tavani Abstract: The Shiite beliefs penetrated the people's thoughts in the ninth century during the Timurid era.
بـه بیـان دیگـر، هرگـاه و در هـر دوره ای چنانکه بسامد رؤیا یا رؤیاهایی در خواب افراد جامعه ، اعم از نخبگان یا عامّه مردم رو به فزونی بگذارد، خواب گزاران و معبّرانی که به کار نگارش رسـاله هـای تعبیـر خـواب می پردازند، هم به مضامین دیده شده در رؤیـا توجـه نشـان مـی دهنـد و هـم آن موضـوع یـا موضوعات را به رساله های تعبیر خواب می افزایند.
تأکید مؤلفان این دو پژوهش بر کارکردهای رؤیاهای مشـایخ و شـاهان صـفوی اسـت و در ایـن آثـار بـه رساله های تعبیر خواب دورة صفوی که موضوع اصلی مقاله حاضر است ، اشاره ای نشده است .
از میان حجم انبـوه رسـاله هـای تعبیر خواب ، سه رساله برای بررسی انتخـاب شـده انـد: رسـاله تعبیـر سـلطانی نوشـته قاضـی ابرقوهی تألیف آغاز عصر تیموری ؛ رساله تعبیرنامه منسوب به لاهیجی و درواقـع بـدون نـام نویسنده و تألیف عصر صفوی ؛ رسالة نخبهْ الأمیا فی تعبیر الرؤیا نوشته ابوالقاسم معبّر اصفهانی تألیف دورة قاجار.
بررسی فهرست نسخه های خطی فارسی نشان می دهد کـه بـا وجـود تعـداد بسـیار زیـاد نسخه های خطی با موضـوع خـواب نامـه ، بیشـتر ایـن نسـخه هـا کتابـت هـایی از چنـد اثـر خواب گزاری معروف و شناخته شده اند و همزمان بـا هـر یـک از دوره هـای تـاریخی ایـن پژوهش ، تنها یک رسالة تعبیر خواب فارسی تألیف شده اسـت .