چکیده:
زنجیرة تأمین محصولات کشاورزی نقش مهمیدر شکلگیری و انسجام کسبوکارها و فعالیتهای اقتصادی بخش کشاورزی و امنیت غذایی ایفا میکند. محصول سیبزمینی در استان همدان، با وجود کسب مقام اول تولید در کشور، با چالشهای مختلف مواجه است که کارکرد زنجیرة این محصول را کند میسازد. از اینرو، هدف تحقیق حاضر شناسایی و تحلیل مؤلفههای بازدارندة توسعة زنجیرة تأمین محصول سیبزمینی استان همدان بود. با توجه به جامعة آماری تحقیق (واحدهای تولیدکننده سیبزمینی (6120N=))، نمونهای به تعداد 246 نفر در منطقة مورد مطالعه انتخاب شد. برای گردآوری دادهها و اطلاعات مورد نیاز، از پرسشنامه و برای تحلیل دادهها، علاوه بر آمارههای توصیفی، از روش تحلیل عاملی استفاده شد. نتایج نشان داد که شش عامل فنی- زیرساختی، اجتماعی و خدماتی، سیاستگذاری، اقتصادی، آموزشی و ترویجی، و زیستمحیطی، در مجموع، 38/60 درصد از واریانس کل عوامل بازدارنده را تبیین میکنند؛ همچنین، نقش عامل فنی– زیرساختی در توسعة زنجیرة تأمین سیبزمینی مهمتر از دیگر عوامل است. بنابراین، برنامهریزی و سرمایهگذاری در بهروز کردن فناوریهای مورد استفاده در حلقههای زنجیرة تأمین و همچنین، توسعة مکانیزاسیون در مراحل مختلف تولید، نگهداری، تبدیل و فرآوری، حملونقل و توزیع میتواند آهنگ توسعة زنجیرة تأمین را تسریع کند.
Abstract Supply chain of agricultural products plays an important role in formation and coherence of businesses and economic activities of agricultural sector and food security. While Hamedan province stands in the first rank of potato production in Iran, it still faces various concerned challenges such as supply of resources, fluctuations in production, product losses, lack of processing infrastructure, and market regulation, slowing down the function of supply chain of potatoes. Therefore, this study aimed at identifying and analyzing the inhibitory components of development of potato supply chain in Hamedan province. Given the large number of farmers' statistical population (N=6120), a sample of 246 potato producers was selected in the studied area, using Cochran formula. The required data and information were collected through a questionnaire, the validity of which was confirmed by a panel of experts and researchers in the subject area and the reliability of which was calculated and confirmed by Cronbach's alpha (0.79). For analyzing the data, in addition to descriptive statistics, factor analysis technique was used. The results of the factor analysis revealed that there were six factors, including technical-infrastructural, social and service, policy-making, economic, educational and extensional and environmental factors explaining overall 60.38 percent of the variance of total deterrent factors. Based on the results, among others, the technical-infrastructural factor plays the most important role in the development of the potato supply chain. So, planning and investment in updating the technologies used in chain loops and also the development of mechanization at various stages of production, maintenance, conversion and processing, transportation and distribution can accelerate the supply chain development.
خلاصه ماشینی:
supply chain management 241 زير کشت سيب زميني در اين استان دچار نوسانهاي افزايشي و کاهشي بوده و ادامـه ايـن رونـد موجب شده است که مشکلاتي به ويژه براي حلقه توليدکنندگان در زنجيره تامين بروز نمايـد و امنيت غذايي مصرفکنندگان نيز دچار چالش هاي جدي شود.
بنابراين ، مطالعه حاضر در راستاي شناسايي و تحليل مؤلفه هاي بازدارندة توسعه زنجيره تامين محصول سيب زميني از ديدگاه توليدکنندگان در استان همدان به عنوان قطب توليد سيب زميني کشور بوده و زمينه ها و ابعاد آن با ساير مطالعات مشابه پيشين متفاوت است .
دسته بندي مؤلفه هاي بازدارندٔە توسعه زنجيره تأمين محصول سيب زميني (رجوع شود به تصوير صفحه) منبع : يافته هاي تحقيق 254 نتيجه گيري و پيشنهادها نتايج پژوهش حاضر نشان مي دهد که از ميان عوامل پنج گانة دسته بنديشـده از ديـدگاه کشاورزان استان همدان، عامل فني - زيرساختي داراي اولويت اول است .
از سوي ديگر، بر پاية نتايج پژوهش حاضر، ضايعات در فرآينـد توليـد تـا بـازار از مؤلفه هاي بازدارنده توسعه زنجيره تأمين محصول سيب زميني است ، که نتايج پـژوهش بـاقري و همکاران (٣) مبني بر وجود ضايعات تا ميزان ٣٥ درصد در فرآيند توليد تا انبار را تأييد مي کند.
همچنين ، بر پاية نتايج پژوهش حاضر، فقـدان نظـام اطـلاعرسـاني مناسـب براي آگاهي کشاورزان از وضعيت بازار محصـولات کشـاورزي بـه ويـژه سـيب زمينـي يکـي از محدوديت هاي توسعه زنجيره تأمين اين محصول محسوب مـي شـود.
Importance and application of supply chain management in the agricultural sector and its related industries.