چکیده:
برنامهریزی منطقهای با هدف توسعه و کاهش نابرابریها، از موضوعات مهم در کشورهای در حال توسعه محسوب میشود. شناخت و تجزیه و تحلیل وضع مناطق در زمینههای مختلف، نخستین گام در فرایند برنامهریزی توسعه منطقهای است. با این کار تنگناها و محدودیتهای مناطق، مشخص شده و میتوان برای رفع آنها اقدام کرد. به عبارتی برای تخصیص اعتبارات و منابع میان مناطق مختلف، شناسایى جایگاه آن منطقه در بخش مربوطه و رتبهبندى سطوح برخوردارى از مواهب توسعه ضرورى است. هدف این پژوهش تحلیل و سطحبندی شهرستانهای استان کرمان در بخش شاخصهای فیزیکی آموزشی است. مسأله اساسی تحقیق این است که شهرستانهای استان از نظر آموزشی در شرایط نابرابری قرار دارند و تعیین میزان این نابرابری میتواند کمک مؤثری در جهت محرومیتزدایی شود. روش تحقیق در این مقاله توصیفی- تحلیلی است. دادههای تحقیق از سالنامه آماری و همچنین نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 انتخاب شدهاند، این دادهها بر اساس 21 شاخص که عمدتاً شاخصهای فیزیکی مؤثر در بخش آموزش است مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتهاند. نتایج تحقیق نشان میدهد شهرستانهای استان کرمان در چهارسطح وراتوسعه، فراتوسعه، میان توسعه و فروتوسعه قابل دستهبندی هستند و دستهبندی شهرستانها نشان میدهد که بیش از 39 درصد از شهرستانها در سطح فروتوسعه، و حدود 21 درصد میان توسعه، 30 درصد فراتوسعه و 8 درصد در سطح وراتوسعه قرار دارند.
Regional planning and development aiming at reducing regional disparities, are two important issues in developing countries. Identifying and analyzing the situation in various fields of regional development is the first step in the planning process. Then the bottlenecks and constraints in areas can be characterized and removed. In other words, the allocation of funds and resources among different regions, identifying their position in the region and enjoying the benefits of ranking levels are all essential. The purpose of this study was to analyze and regionalize Kerman province as far as the physical indicators of education are considered. The main problem of the present study was that the cities in the province suffer from the inequality in education. Thus, determining the inequality may help the researchers in poverty reduction in the area. The research is a descriptive – analytical one. The data have been chosen from the statistical yearbook of population and housing census of the year 1390. These data have been analyzed based on 21 indicators, which are mainly physical factors affecting the education sector. The results showed that Kerman province can be classified into four main levels: 39% of its cities in the over-concentration rate; 21% in the above- concentration rate, 30% are in the mid- concentration rate, and less than 9% of the cities under- concentration rate.
خلاصه ماشینی:
هدف اصلی پژوهش حاضر در پی رسیدن به سؤال ذیل است : آیا شهرستانهای استان کرمان به لحاظ سطح برخورداری از شاخص های توسعه در بخش آموزشی در سطح متعادلی قرار دارند؟ مبانی نظری تحقیق در افکار صاحب نظران توسعه ، تعابیر مختلفی از واژه توسعه وجود دارد که از آن جمله میتوان به افزایش تولید، افزایش بازدهی، ارتقاء سطح کمی و کیفی زندگی، ارتقاء سطح خدمات بهداشتی و درمانی، برطرف کردن مشکلات بیکاری و تورم، تأمین نیازهای اقتصادی- اجتماعی، برخورداری از آموزش و فرهنگ و مشارکت فعال در عرصه های مختلف اشاره کرد.
- زنگی آبادی، علیزاده و احمدیان (١٣٩٠)؛ در پژوهشی به بررسی و تحلیل درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان آذربایجان شرقی با استفاده از مدلهای تاپسیس و AHP بر اساس ٨ شاخص بهداشتی- درمانی با روش توصیفی و تحلیلی پرداختند، نتایج این پژوهش نشان میدهد که شهرستان تبریز با توجه به اینکه مرکز اداری – سیاسی استان می باشد از لحاظ شاخص های بهداشتی- درمانی در رتبه نخست قرار گرفته است .
- سرور، موسوی (١٣٩٠)؛ در پژوهشی تحت عنوان ارزیابی توسعه پایدار شهرستانهای استان آذربایجانغربی با روش توصیفی و تحلیلی و استفاده از ٥٠ شاخص در زمینه های جمعیتی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، بهداشتی- درمانی، زیربنایی، حمل ونقل و ارتباطات و کالبدی پرداختند، مدلهای مورد استفاده در این پژوهش تکنیک تصمیم گیری چند معیاره تاپسیس ، ضریب آنتروپی است نتایج این پژوهش نشان میدهد شهر ارومیه با دارا بودن ٣٣/٨ درصد از جمعیت شهری استان در سطح توسعه خیلی بالا قرار گرفته است .