چکیده:
وقوع چندین زلزله در سال های اخیر در هنگام شب و انتظار رابطه وقوع آن ها با آبهای زیرزمینی محرک انجام این پژوهش برای بررسی دو مسأله ی رابطه زلزله ها با زمان وقوع و همچنین با مقادیر بارش ها در ایران و در واحدهای زمین ریخت شناختی آن بوده است که برای انجام آن زلزله ها ی 4 ریشتر و بیش از آن طی سالهای 1980- 2009 از پایگاه پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله و داده های بارش10، 15، 20، 30، و 40 روز قبل از وقوع زلزله از پایگاه سازمان هواشناسی به دست آمد و در اکسل دسته بندی شد و رابطه ی آن ها با روش های آماری تجزیه و تحلیل گردید. نتایج آزمونهای کای دو و فی نشان داد که به طور کلی در طی 30 سال و همچمین در هر سال در طی دوره آماری تفاوت معنیداری در فراوانی وقوع زلزلهها در شب یا روز وجود ندارد.. در مورد رابطهی زلزله با بارش ها نیز همبستگی سیپرمن وضعیت بدون همبستگی را در هر 5 بازهی زمانی (10 روز، 15، 20، 30 و 40 روز قبل از وقوع زلزله) نمایان کرد. همچنین از نظر فراوانی وقوع زلزله با فراوانی بارشهای قبل نیز، به طور کل رابطهی معنیداری به دست نیامد. نظری دقیقتر به نتایج نشان داد که در بعضی سالها در هر بازهی زمانی یک رابطهی معنیدار را میتوان یافت ولی این روابط بیشتر در نبود بارش یا کم بودن آن معنی دارند. با وجود این ، فراوانی وقوع زلزله با فراوانی بارش قبل از آن در بعضی سال ها در واحد زاگرس نتایج معنی داری را ارائه داد؛ به طوری که آزمونهای کایدو و وی کرامر نشان داد که در سال 1996 در بازهی زمانی 10 روز و 15 روز با افزایش بارش تا مرز 38 میلیمتر رخداد زلزله بیشتر شده است. به عبارت دیگر از 42 مورد زلزلهی به وقوع پیوسته در 14 مورد، زلزلهها بارشی بیشتر از 10 میلیمتر و کمتر از 38 میلیمتر داشتند؛ در صورتیکه با گذشت بارش از مرز 38 میلیمتر ، 28 مورد زلزله به وقوع پیوسته است.
In this research has been tried to do a statistically study in Iran and geomorphic zones to open a statistically discussion about time of earthquakes and their probably correlation to amount of rainfalls at some days before earthquakes.Earthquakes including 4 Richter and above records was obtained from site of IIEES (International Institute of Earthquake Engineering and seismology ) and the rainfall records occurring 10, 15, 20, 30 and 40 days before the earthquakes occurrence (DFEO). All of data and then data relation to each geomorphic states sort on excel spreadsheet and analyzed at 19 version of SPSS software using to different tests. X2 test and phi test show that there isn't any significant difference between occurrence of earthquakes frequency at day times and nights during 30 years. Spearman correlation coefficient didn’t show a significant relationship between amount of rainfalls during 4 periods (10, 15, 20, 30, and 40 DFEO) and earthquakes. X2 test and Cramer's V test also showed a poor association between rainfalls and earthquakes numbers. However, more study on data elucidate that it can find a significant correlation at some years. Results showed there is a relation between frequencies of occurrence rainfalls for 10 DFEO and frequencies of earthquakes at the Zagros state. Nonetheless, it wasn't observed any relation when the rainfalls under 10 mm unaccounted in analysis. So, this clears that more earthquakes at the Zagros state occurred at lack or less rainfall situation. But, a more study on data during the time periods showed a significant relation for 10 and 15 DFEO in 1996 on which occurrence of earthquakes has increased along with increasing of precipitation to 38 mm limit namely, among of 52 earthquakes, 14 cases of earthquakes have included more than 10 mm and less than 38 mm rainfall, whiles, it has occurred 28 cases of earthquake when rainfalls have passed from 38 mm limit.
خلاصه ماشینی:
معمولا 3- Tsung-Ho 4- Miller 5 - Healy 6- Raleigh 7- Pine and Batchelor 8- Chrisiansen 9- Simpson 10 -Tawani 11- Costin 12- Roth and Pavoni 13- Murço 14- Westerhaus and Zshau 15- Karfi and Shapira 16- Saar and Manga گسلش لرزه با مناطق اضافه فشار سیالات همراه است و بارش باران غیرعادی میتواند روند فعالیت لرزه ای را تحت تأثیر قرار دهد (مارچو، ١٩٩٩: ١٢٦).
باوجود این ، روابط یاد شده برای مدیریت بهتر زلزله ها به خوبی آشکار نشده است و همواره این پرسش مطرح است که آیا در مناطق مختلف آن ، وجود سیالات ، بارش ، سیل ، تغذیه ی آب های زیرزمینی وغیره در تحریک حرکات گسل ها مؤثر بوده اند و از سوی دیگر پرسش دیگری که وجود دارد زمان وقوع زلزله هاست که 17- Kraft 18- Jimenez and Garcia-Fernandez 19- Matthews 20- Soufriėre Hills Volcano, Motserrat 21- Martini 22- Bollinger در سال های اخیر این تصور را به وجود آورده است که اغلب زلزله ها در مواقع شب رخ میدهند.
نتایج آزمون های کایدو و وی کرامر نیز نشان داد که رابطه ی معنیداری بین فراوانی وقوع زلزله با فراوانی مجموع بارش ١٠ روز قبل از آن تنها در این واحد زمین ریخت شناسی وجود دارد (٣٦٤ = df، ٠/٠٥ < P) (جدول ١٠).
, (1999), "Statical investigation on possible seasonality of seismic activity and rainfall-induced earthquake in Balkan area", Physics of the earth and planetary interiors 114: 119-127.