چکیده:
هدف از این مقاله، بررسی تاثیر نگرش نوگرایانه بر تحولات کالبدی شهرسازی دوره اسلامی است که با مطالعه موردی شهر اهر انجام یافته است. شهرهای ایرانی که پیدائی آنها قدمتی هزاران ساله و تا حدود زیادی تولد آنها به پیش از اسلام بازمیگردد، از جمله میراثهای فرهنگی این مرز و بوم هستند که امروزه به دلیل نگرشهای نوگرایانه حاصل از توسعه برون زا به شدت در معرض تهدید و نابودی قرار گرفتهاند. مدل کلی تحقیق که بر اساس مطالعه ساختار شهرهای ایرانی در طی دو دوره، نگرش اسلامی و نوگرایانه و تطبیق آن با شهر اهر، به روش تحقیق توصیفی، تحلیلی و تا درجاتی تطبیقی و به صورت کیفی انجام شده است، این نتیجه حاصل گردید که بر اثر تاثیر دیدگاه مبتنی بر توسعه برون زا بر ساختار دوره اسلامی شهر اهر، عناصر اصلی و تشکیل دهنده شاکله شهر دوره اسلامی، یعنی بازار به عنوان ستون فقرات شهر، مسجد جامع، ارک حکومتی و محلات که در آن دوره دارای پیوندی ارگانیک و ساختار بهم پیوستهای بودهاند، نظام ساختاری و منسجم خود را از دست داده و با تغییر عنصر انتظام بخش شهر از "بازار" در تفکر اسلامی به "خیابان" در تفکر نوگرا، باعث گردیده که کالبد شهر از درون موجب گسست، دگرگونی و تغییرات عمده شده و موجبات ایجاد بافت فرسوده گردد.
The purpose of this paper is to examine the impact of urban spatial evolution of the modern attitude that has to do with a case study Ahar. based on the structure of Iranian cities including the cultural heritage of this land are severely threatened today because modern attitudes have been found and destroyed.The overall research model cities during the two periods, Islamic and modern outlook and match it with Ahar, research methods, descriptive, analytical and comparative degree and the quality is done, the result was that the effect of exogenous influences on the development of vision-based Muslim Ahar, the configuration of the constituent elements of the original and of course, the market as the backbone of the city's mosque, Ark state and localities in which the organic link interconnect structure have been in continuous, systematic and coherent structure and changing the layout of your lost cities of the "market" in Islamic thought "Street" in modern thought, has caused the town through the body, causing a rupture, a major transformation and cause tissue to be worn.
خلاصه ماشینی:
مدل کلی تحقیق که بر اساس مطالعه ساختار شهرهای ایرانی در طی دو دوره ، نگرش اسلامی و نوگرایانه و تطبیق آن با شهر اهر، به روش تحقیق توصیفی، تحلیلی و تا درجاتی تطبیقی و به صورت کیفی انجام شده است ، این نتیجه حاصل گردید که بر اثر تاثیر دیدگاه مبتنی بر توسعه برون زا بر ساختار دوره اسلامی شهر اهر، عناصر اصلی و تشکیل دهنده شاکله شهر دوره اسلامی، یعنی بازار به عنوان ستون فقرات شهر، مسجد جامع ، ارک حکومتی و محلات که در آن دوره دارای پیوندی ارگانیک و ساختار به هم پیوسته ای بوده اند، نظام ساختاری و منسجم خود را از دست داده و با تغییر عنصر انتظام بخش شهر از "بازار" در تفکر اسلامی به "خیابان " در تفکر نوگرا، باعث گردیده که کالبد شهر از درون موجب گسست ، دگرگونی و تغییرات عمده شده و موجبات ایجاد بافت فرسوده گردد.
در تیرماه ١٣٢٠ ه -ش ، قانون مذکور تحت عنوان قانون توسعه معابر اصلاح گردید و مورد تجدید نظر قرار گرفت (حسین زاده دلیر، ١٣٨٤: ٢١٧) که مهم ترین اقدامات عملی بر اساس قانون فوق در شهرهای ایران بدین شرح است : ١- اقدام به احداث خیابان و میدان ها ٢- احداث خیابان های کمربندی در اطراف شهرهای عمدتا بزرگ ٣- تخریب محل های غیر قابل اصلاح و نیز عناصری همچون محلات که در مرکز شهر قرار داشتند ٤- تخریب گورستان های درون شهری و ایجاد پارک و فضای سبز به جای آن بر این اساس و بر مبنای غلبه نگرش نوگرایانه ، آن نظم و آراستگی پیشرفته بافت های مسکونی و عناصر شهری همچون بازار، مسجد جامع و ارگ حکومتی در شهرهای اسلامی که نشانگر یک فرآیند ممتد و تکاملی بوده و نشان دهنده یکی از گسترده ترین جریانات متقابل فعالیت های انسانی در ایجاد و رشد مجتمع های زیستی در طول تاریخ ایرانی اسلامی میباشد، از بین میرود.