چکیده:
حدود 24 درصد از اراضی قابل سکونت زمین تحت تاثیر فعالیتهای انسانی است که کاهش حاصلخیزی خاک را به دنبال دارند. یکی از مهمترین اثرات فرسایش بادی، از بین رفتن تنوعات زیستی و از بین رفتن ظرفیت تولید زمین تحت عنوان بیابانزایی است. بیابانزایی بهطور دائم و البته نه انحصاری در مناطق خشک اتفاق میافتد. دهستان ماژان شهرستان بیرجند با کاربری کشاورزی و دامداری ازجمله مناطق تحت تاثیر فعالیت شدید فرسایش بادی در استان خراسان جنوبی است. متوسط بارندگی سالانه در این دهستان طی یک دوره 20 ساله برابر با 154 میلیمتر بوده و بهطورکلی اقلیم آن از نوع خشک و بیابانی است. هدف از این مطالعه، تخمین نرخ تغییرات پهنههای فرسایش بادی طی دوره زمانی مشخص با استفاده از تصایر ماهواره لندست است. برای مطالعات فرسایش باد از مدلهای فرسایش با اهداف مختلف شامل: تخمین متوالی فرسایش و طراحی ابزارهای کنترل فرسایش، استفاده میشود. موضوع مهم در مدلسازی فرسایش باد، ارائه تعریفی واضح جهت تشخیص موضوع و نیز بررسی دادههای موردنیاز و موجود برای اجرای مدل است. در این مقاله اطلاعات حاصل از دو مدل شامل: مدل پهنهبندی فرسایش باد IRIFR و مدل استخراج طبقات کاربری اراضی و پوشش زمین از تصاویر ماهوارهای، تلفیقشده است. درنهایت به کمک روش آماری چند متغیره، تغییرات زمانی و مکانی پهنههای فرسایش باد موردبررسی قرارگرفته است. نتایج نشانگر وقوع بیشترین نرخ تغییرات در پهنههای فرسایش بادی با شدت متوسط بر روی لند فرمهای مخروط افکنه است. همچنین اولین مولفه اصلی که دربردارنده 89/ 98 درصد تغییرات پهنههای فرسایش بادی است، بهترین نماینده وضعیت تغییرات در پهنههای فرسایش بادی طی دوره موردبررسی است.
The estimated surface area affected by human-induced soil degradation is 24 percent of the inhabited land areas. A major impact of desertification is loss of biodiversity and loss of capacity of land is known as desertification. Desertifications permanently, but not exclusively occur in arid regions. Mazhan district of Birjand city have agriculture and livestock activities, including areas affected by severe wind erosion in the South Khorasan province. Average annual rainfall in the district during a 20 year period equal to 154 mm and are generally dry and desert climate. The aim of this study was to investigate the variability of wind erosion zones specified period using Landsat satellite images. Wind erosion models are used for a variety of purposes including estimating consequences of wind erosion, as well as for designing erosion control measures. For applying wind erosion model, one has to clearly define the objective of assessment and also to check if required data for running the model is available. In this paper, combining data from two models: the model of wind erosion IRIFR zoning and land use land cover classification using satellite images is done. Finally, multivariate statistical method of principal component analysis, the spatial and temporal variability of wind erosion zone is studied. The results indicate the highest rate of occurrence of wind erosion in areas of moderate intensity on the geomorphologically alluvial fans. The first principal component, which contains 98.89% of the variation in the areas of wind erosion is the best representative of the area during the period under consideration.
خلاصه ماشینی:
*مهدی ثقفی 2 ابوالفضل رحمانی تخمین برآورد تغییرات پهنه های فرسایش بادی با استفاده از مدل IRIFR و مدل استخراج کاربری اراضی و پوشش زمین از تصاویر ماهواره ای (مطالعه موردی: دهستان ماژان ، خراسان جنوبی ) تاریخ دریافت : ١٣٩٤/٠١/٢١ تاریخ پذیرش : ١٣٩٤/١٠/١٦ چکیده حدود ٢٤ درصد از اراضی قابل سکونت زمین تحت تأثیر فعالیت های انسانی است که کاهش حاصل خیزی خاک را به دنبال دارند.
برای این منظور با استفاده از داده های تصایر ماهواره لندست که دارای تناوب زمانی بوده و قابلیت استخراج اطلاعات کاربری و پوشش سطح زمین را دارند، نرخ تغییرات در پهنه های فرسایش بادی حاصل از مدل IRIFR١٠ محاسبه شده است .
همچنین با کمک آنالیز مؤلفه های اصلی ٢١ (PCA) و با در نظر گرفتن تغییرات زمانی 11- Lambin 12- Ehrlich 13- Haboudane 14- King 15- Lu 16- Alatorre, Beguera 17- Tripathy 18- Prince 19- Liberti 20- Yang 21- Principal component analysis و مکانی شدت فرسایش باد در دوره های زمانی مختلف ، نقشه حاوی بیش ترین تغییرات در پهنه های فرسایش بادی طی دوره مورد بررسی حاصل شده است .
ازاین رو، در این بررسی برای تعیین نرخ تغییرات پهنه های فرسایش بادی در منطقه مورد مطالعه ، از قابلیت استخراج و طبقه بندی کاربری پوشش سطح زمین تصاویر ماهواره لندست در چند دوره زمانی مختلف استفاده شده است .